Statistika” fanidan Oʻquv-uslubiy majmua

Nazorat va mustaqil ishlash uchun savol va topshiriqlar

1. 
   Tasniflash nima va nima uchun ommaviy hodisa va jarayonlarni o‘rganishda uni qo‘llash kerak?
   
2. 
   Tasniflash qanday ilmiy va amaliy ahamiyatga ega?
   
3. 
   Tasniflash obyekti deganda nima tushuniladi, uning birligi deganda-chi?
   
4. 
   Tasniflash subyekti nima Tasniflashning qanday turlari va usullari mavjud?
   
5. 
   Statistik guruhlash deganda nima tushuniladi, u qanday ahamiyatga ega?
   
6. 
   Guruhlash qoidalari deganda nimalar tushuniladi?
   
7. 
   O‘zbekiston aholisini jinsi-yoshi bo‘yicha taqsimladingiz, bu tasniflashmi yoki guruhlashmi?
   
8. 
   Tipologik guruhlash nima? Analitik guruhlash-chi, tuzilmaviy guruhlash-chi?
   
9. 
   Taqsimot (variatsion) qatorlar bilan tuzilmaviy guruhlash orasida farq bormi? bo‘lsa nimalardan iborat?
   
10. 
    Ko‘p o‘lchovli guruhlashning qanday usullarini bilasiz?
    
11. 
    Birlamchi va ikkilamchi guruhlash nima?
    
12. 
    Ikkilamchi guruhlashning qanday usullarini bilasiz?
    

4- MAVZU: STATISTIK MA’LUMOTLARNI TAQDIM ETISH USULLARI. JADVALLAR VA GRAFIKLAR


Reja:

1. 
   Statistik jadvallar, Jadval turlari va tuzish qoidalari
   
2. 
   Grafiklar haqida tushuncha, statistikada ularning roli va ahamiyati
   
3. 
   Grafiklarning turlari va asosiy elementlari
   

Tayanch so‘zlar: Statistik jadval, jadval egasi va kesimi, jadval oddiy, jadval guruhiy, jadval kombinatsion, statistik grafiklar, masshtab va shkala, diagramma ustun va tasma shaklli, diagramma siniq chiziqli, diagramma buramali(speralli), diagramma sektorli, diagramma yuzali, diagramma qiyofali, xaritogramma, xaritodiogramma va markazgramma.
1. Statistik jadvallar, Jadval turlari va tuzish qoidalari

Statistik ma’lumotlarni shunday taqdim etish kerakki, ulardan foydalanish qulay bo‘lsin, ularni o‘qish va tushunish oson bo‘lsin. Ularni taqdim etishning eng kamida 3 ta usuli mavjud:

- matnda so‘z bilan bayon etish,
- jadval shaklida ifodalash;
- grafiklar orqali tasvirlash.
Ma’lumotlarni so‘z bilan matnda bayon etish ko‘rinishda yaxshi yo‘lga o‘xshab tuyulsa ham, ammo subyektning mahoratiga, ma’lumotlarni talqin qilishdagi o‘ziga xoslikka bog‘liq. Bundan tashqari, bu holda ularni har taraflama tushunish, bog‘lanishlarini payqash birmuncha og‘irlashadi.

Jadval statistik ma’lumotlarni yaqqol, ixcham va umumlashtirib taqdim etish usulidir.
Statistik axborotlarni jadvalda ifodalash so‘z bilan bayon etishga qaraganda o‘rganilayotgan voqealarni ravshan va jozibali qilib tasvirlaydi.
Statistikadagi jadvallar logarifmlik, karra va boshqa jadvallardan tubdan farq qiladi. Ular ijtimoiy - iqtisodiy hayotimiz, turmushimizning turli tomonlarini ta’riflovchi ko‘rsatkichlarni yaqqol va ixcham shaklda, o‘zaro bog‘lanishda ifodalab, umumiy va o‘ziga xos xususiyatlarini oydinlashtiradi.
Jadval 4.1.