Статистика фанидан маъруза матнлари

1-masala. Mamlakat aholisi soni to’g’risida quyidagi ma’lumotlar berilgan. Mamlakat aholisining o’rtacha yoshini va berilgan yillar bo’yicha dinamikasini aniqlang:

Yillar	Aholi soni	SHu jumladan.
		15yoshgacha	15-65yosh	65-80yosh	80 yoshdan katta
2006	117,06	26,03	82,51		2,22
2007	121,05		85,90	9,70	2,96
2008	123,61	20,41		12,45	3,72
2009	125,57	19,96	86,93		4,00

Masala yechimi

2006

^Aўртача

ёш
2007

^Aўртача

ёш
2008

^Aўртача

ёш
2009

^Aўртача

ёш

_ 7,5  26,03  40,82,51 72,5  6,30  87,5  2,22 _{ 35,42}

117,06

_ 7,5  22,49  85,9  40  9,7  72,5  2,96  87,5 _{ 37,7}

121,05

_ 7,5  20,41 40  87,03  72,5 12,45  97,5  3,72 _{ 39,3}

123,61

_ 7,5 19,96  40  86,93  72,5 15,66  87,5  4,00 _{ 40,7}

125,57

2. 
   masala. Mamlakat aholisi soni to’g’risida quyidagi ma’lumotlar berilgan (ming kishi): yil boshidagi aholi soni 125 573, yil mobaynida 1221, tug’ilib 924 o’ldi. Mutloq mexanik qo’shimcha o’sish –50 ming kishi. Aholining tabiiy va mexanik xarakati ko’rsatkichlari aniqlansin:
   

Masala yechimi

1. 
   Yiloxiridagi aholi soni:
   

A_é  1255731221 924 50  125820_{ming kishi.}

2. 
   O’rtacha aholi soni:
   

_{À } À₁  À_{n } 125573125820 _125696,5

^{2 2} ming kishi.

3. 
   Tug’ilish koeffitsiyenti:
   

^Kтуг

 ¹²²¹  0,0097

1256969,5
yoki 9,7 ‰

^K ўл
K

 ⁹²⁴  0,00735

1256969,5

 ¹²²¹  1,32

yoki 7,35 ‰

хаётийлик

924

^K умумий ўсиш

_ 125820 125573 _{ 1,93} 1256969,5 _‰

K_табиий  9,7  7,35  2,35

ўсиш _‰

^Kмеханик ^{ 1,93}

ўсиш

‰ - 2,35‰q-0,42‰

2. 
   masala. Mamlakat aholisi soni to’g’risida quyidagi ma’lumotlar berilgan (ming kishi.): 1.01.2009 yil – 125032; 1.03 –125132; 1.08 – 125372. 1.10 – 125484; 1.01.2010 yil –125573.
   

Yil mobaynida 1229 ming bola tug’ilib,877 ming kishi o’ldi.

Aniqlang:

1. 
   O’rtacha aholi soni :
   
2. 
   Tug’ilish,o’lish va tabiiy o’sish koefftsiyentlarini.
   
3. 
   Mexanik o’sish koeffitsentini.
   
4. 
   Aholining hayotiylik koeffitsentini.
   

Masala yechimi

_А2009 _ 2,0 125032125132 5 125372 2 125484 3 _{ 125320,8}

1.

^Kтуг

2.

K

_ 12291000 _{ 9,8} 125320,8

_ 877 1000 _{ 7,0}

2  5  2  3

‰

ming kishi

_3. ^ўл 125320,8 _‰

K_табиий  K_T  K _ўл  9,8  7,0  2,8

_4. ўсиш _‰

^Kхаётийлик

5.

 ¹²²⁹  1,401

877

^Kмеханик ўсиш

_ 125573 125032 _{ 2,8}

125320,8
‰ q 4,5‰ – 2,8 ‰q1,5‰

4-masala. Quyidagi aholi soni to’g’risida berilgan shartli ma’lumotlar asosida va yoshlar bo’yicha yashash koeffitsiyentlari asosida, mehnatga layoqatli yoshgakiruvchi aholining kelgusi 3 yildangi soni aniqlansin:

YOsh, yil	SHartli yoshlar bo’yicha yashash koeffitsiyenti	Aholi soni, kishi
13	0,996148	5320
14	0,995800	5028
15	0,995560	4180

Masala yechimi: Aholining istiqboldagi soni quyidagicha aniqlanadi: Birinchi yil uchun:

À₁₄  5320 0,996148 5299 À₁₅  5028 0,995800 5007 À₁₆  4180 0,995560 4161

Ikkinchi yil uchun:

À₁₅  5299 0,995800 5277

À₁₆  5007 0,995560 4985

Uchinchi yil uchun:

À₁₆  5277 0,995560 5254

Demak, mehnatga layoqatli yoshga kiruvchi aholi soni: birinchi yili – 4161, ikkinchi yili – 4985, uchinchi yili – 5254, jami – 14400 kishi.

2. Mustaqil ishlash uchun savollar.

1. 
   Aholi soni va tarkibini statistik o’rganish.
   
2. 
   Aholini jinsi, millati, oilaviy holati, ma’lumotli darajasi va boshqa belgilar bo’yicha o’rganish.
   
3. 
   Aholini tabiiy va mexanik harakati statistikasi.
   
4. 
   Aholi tabiiy harakatini ifodalovchi absolyut va nisbiy ko’rsatkichlar: tug’ilishi, vafot etishi, tabiiy o’sishi.
   
5. 
   Aholi migratsiyasi turlari. Aholi migratsiyasining absolyut va nisbiy ko’rsatkichlari.
   
6. 
   Nikohdan o’tish va undan o’chish ko’rsatkichlari.
   

14. mavzu. Mehnat bozori statistikasi

Reja:

1. 
   Iqtisodiy faol aholi tushunchasi. Uning soni va tarkibi.
   
2. 
   Mehnat resurslari statistikasi. Mehnat resurslari sonini hisoblash usullari.
   
3. 
   Iqtisodiyotda band bo’lganlarning faoliyat sohasi, mulk formasi, xo’jalik yuritish formasi va mamlakat hududlari bo’yicha taqsimlanishini statistik o’rganish.
   
4. 
   Korxona va tashkilotlarning xodimlarini asosiy va asosiy bo’lmagan faoliyatlari bo’yicha taqsimlanishi.
   
5. 
   Iqtisodiyot tarmoqlarida band bo’lgan xodimlar soni.
   
6. 
   Ishchi kuchi harakati statistikasi.
   
7. 
   Ish vaqti fondlarining tarkibi.
   
8. 
   Ish joylaridan foydalanish ko’rsatkichlari statistikasi.
   

Korxona xodimlari soni haqida ma’lumot korxona mehnat hisobotida aks ettiriladi. Korxona xodimlari sonining birlamchi hisoboti ishga qabul qilish va ishdan bo’shatish buyruqlaridan boshlanadi va korxona xodimlarining kunlik ro’yxatdagi soniga kiritiladi. Hamma xodim toifalari, doimiy, vaqtincha, mavsumiy ishga qabul etilgan, asosiy yoki yordamchi ish faoliyatiga qaramasdan, korxona tarkibida alohida shtatdagi xodimlardan tashqari o’rindoshlik bo’yicha ishlovchilar (sovmestitellarning) hisobi ham yuritiladi.

Ro’yxatdagi xodimlar soniga ishga qabul qilish haqida buyruq chiqqan kundan boshlab, to ishdan bo’shatish haqida buyruq chiqquncha ro’yxatda bo’lganlar kiritiladi. Doimiy xodimlar soniga ishga qabul qilish buyrug’ida muddati ko’rsatilmagan hodisalar kiritiladi.

Vaqtincha xodimlar soniga ikki oy muddatgacha yoki vaqtincha ishlamayotgan xodimlar o’rniga ishlashga 4 oygacha qabul qilinganlar kiritiladi. Mavsumiy xodimlarga olti oygacha mavsumiy ish bajarish uchun qabul qilinganlar kiritildi.

Kalendar ish kuni ro’yxatdagi xodimlar soniga shu kuni haqiqiy ishlaganlar va turli xil sabablarga ko’ra ishlamaganlar kiritiladi:

• 
  xizmat safarida bo’lganlar;
  
• 
  navbatdagi va qo’shimcha ta’tilda bo’lganlar;
  
• 
  davlat va ijtimoiy majburiyatlarni bajarish bilan band bo’lganlar;
  
• 
  oilaviy sabablarga ko’ra;
  
• 
  sog’lig’i tufayli;
  
• 
  ma’muriyat ruxsati bilan;
  
• 
  ishga chaqirish bo’yicha dam olayotganlar;
  
• 
  o’z hisobidan ta’til;
  
• 
  korxona bo’sh turishi tufayli;
  
• 
  ikki yoshgacha bola tarbiyasi ta’tili;
  
• 
  tug’ruq ta’tili;
  
• 
  to’la ish haftasi bo’yicha ishlamaslik sharti bilan ishga qabul qilinganlar;
  
• 
  o’quv ta’tilini o’tayotgan, ta’limning sirtqi yo’nalishdagi talabalar va h.k. lar. Ro’yxatdagi xodimlar soniga quyidagilar kiritilmaydi:
  
• 
  bir marotabalik ish bajarish uchun jalb etilganlar;
  
• 
  asosiy ish faoliyatidan tashqari boshqa korxonada qo’shimcha faoliyat ko’rsatayotganlar;
  
• 
  ish haqini saqlab qolmaslik sharti bilan boshqa korxonaga vaqtincha ishga yuborilganlar;
  
• 
  ishdan ajralgan holda o’qishga yuborilganlar (korxona hisobidan stipendiya oluvchilar).