Statistik jamlash va guruhlash

Statistik jamlash va guruhlash

Reja:
1. Statistik jamlash mazmuni va uni masalalari.

2. Statistik guruhlashning mohiyati va uni ijtimoiy-iqtisodiy hodisalarni tahlil qilishdagi
ahamiyati.
3. Statistik guruhlash turlari.
4. Statistik guruhlashni tuzish printsiplari.
5. Statistik guruhlash yordamida yechiladigan iqtisodiy masalalar.
6. Taqsimot qatorlari va ularni grafiklari.
7. Ko’p o’lchovli guruhlash va uni tuzish yo’llari.
8. Ko’p o’lchovli guruhlashdan statistika amaliyotida foydalanish.
Reja:
3.1. Statistik guruhlash mohiyati va ahamiyati.
3.2. Miqdoriy belgi bo’yicha guruhlashni tuzish printsiplari.
3.3. Statistik guruhlash turlari

3.1. Statistik guruhlash mohiyati va ahamiyati

Statistikada guruhlash deb o’rganilayotgan hodisalarni

(ob’ektlarni, birliklarni) muhim belgilariga asoslanib turdosh
(sifatdosh) guruhlarga (to’plamlarga) birlashtirish yuritiladi.
Masalan, aktsioner kompaniyalarni dividend to’lash darajasiga
qarab guruhlarga ajratish.
Agarda to’plangan ma’lumotlarni jamg’arib umumiy
ko’rsatkichlar olish bilan chegaralansak, u holda ular turli
statistik to’plamlarga tegishli bo’lishi mumkin, natijada ularning tuzilishi va xususiyatlarini

aniqlay olmaymiz.

Guruhlashning ahamiyati shundaki, u ma’lumotlarni umumlashtirish va tasavvur qilish
uchun ixcham, yaqqol shaklda taqdim etishni ta’minlaydi. Bundan tashqari, guruhlash
ma’lumotlarga turli jihatdan ishlov berish va tahlil qilish uchun asos yaratadi. Buning uch
un
guruhlarni bunyod etish belgisi yoki belgilarini tanlash, tuziladigan guruhlar soni va ularni

ng
chegaralarini aniqlash ilmiy tartib-qoidalarga tayanishi kerak. Statistika bunday ilmiy

printsiplarni yaratgan, ular ichida eng asosiylari quyidagilardan iborat

Guruhlash belgilari qilib ko’zlangan maqsad va

vazifalar nuqtai nazaridan muhim belgilar ya’ni
o’rganilayotgan hodisalarning tub bog’lanishlarini
ifodalovchi belgilar olinishi kerak. SHu bilan birga
guruhlashni konkret sharoitga moslashtirish, ya’ni sharoit
o’zgarishiga qarab guruhlashni tuslantirib, uning
belgilarini o’zgartirish - bir sharoitda guruhlarni bir belgi
asosida tuzib, ikkinchi sharoitda boshqa unga mos keladigan belgilarga tayanish zarur.