Standartlashtirish, metrologiya va sifatni boshqarish

9-  MAVZU. STANDARTLARNI ISHLAB CHIQARISH TARTIBI 

Ma'ruza mavzusining rejasi: 

1.  Standartlarni ishlab chiqish bosqichlari. 

2.  Standartlarni ishlab chiqarish, tasdiqlash, ro’xatdan o’tkazish tartib va 

qoidalari, standartlashtirish bo’yicha davlat nazorati. 

Qo’llaniladigan ta'lim texnologiyalari: Vizual ma'ruza, bayon qilish, aqliy xujum, 

Qanday texnikasi. 

O’zbekiston  Respublikasi  standard  (bundan  keyin-standart)  standartlashtirish 

buyicha  texnkaviy  qo’mitalar  (TQ),  standartlashtirish  bo’yicha  tayanch  tashkilotlar, 

vazirliklar,  idoralar,  uyushmalar,  kontsernlar,  davlat,  shirkat,  pudratchi,  aktsioner, 

qo’shma korxonalar, muassasalar va tashkilotlar tomonidan ishlab chiqiladi. 

Standartni  har  xil  tashkilot  mutaxassislarining  ishchi  guruxlari  tomonidan  ishlab 

chiqishga yo’l qo’yiladi. 

Standartlarning  bir  nechta  tashkilot  tomonidan  ishlab  chiqilishda  etakchi  ishlab 

chiqaruvchi tashkilot (ijrochilar ro’yxatidan birinchi) hamkorligida ish bajaruvchi har bir 

tashkilot bilan ko’lamini aniqlaydi. 

Etakchi ishlab chiquvchi tashkilot butunlay standart loyihasini o’z vaqtida ishlab 

chiqishga, hamkorlikda ish bajaruvchi tashkilotlar esa, unga topshirilgan ishning vaqtida 

bajarilishiga javobgar hisoblanadi. 

Xorijga chiqariladigan mahsulotning standarti GOST 1.22-85 talablariga muvofiq 

ishlab chiqiladi. 

ISO  va  MEK  standartlari  asoslarida  standartlarni  ishlab  chiqish,  kelishish  va 

tasdiqlashda ushbu standart shartlari ko’zda tutiladi. 

Standart  loyihasining  mazmuni  va  texnikaviy-iqtisodiy  jihatdan  asoslab 

berilganligiga,  ko’rsatkichlarning,  me'yor  va  talablarning  fan  va  texnikaning  hozirgi 

darajasiga  to’g’ri  kelishiga  standartni  ishlab  chiquvchi  va  tasdiqlovchi  tashkilot  javob 

beradi. 

Standart  respublika  hududida  kimga  qarashli  ekanligi  va  mulk  shaklidan  qat'iy 

nazar,  standart  bo’yicha  ishlab  chiqilgan  mahsulotlarni  chiqariladigan  va  iste'mol 

qiladigan hamma korxona va tashkilotlar uchun majburiydir. 

Har  bir  standartga  kiritiladigan  o’zgartirish  asosiy  standart  uchun  belgilangan 

tartibda majburiy kelishib olinishi, tasdiqlanishi va ro’yxatdan o’tkazilishi lozim. 

Umumiy  standartlarning  tuzilishi,  mazmuni,  bayon  etilishi  va  rasmiylashtirishi 

O’zDst 1.5-99 ga muvofiq bajariladi.