Standartlari

 

2.1. BHXS №1 “Moliyaviy hisobotlarni taqdim etish” standartining 

mazmuni va qo’llanilishi 

BHXS  (IAS)  1  “Moliyaviy  hisobotlarni  taqdim  etish”  standarti  umumiy 

foydalanish uchun mo’ljallangan moliyaviy hisobotlarni taqdim etish asosini xo’jalik 

---

 

 

29 

 

sub’ektining  oldingi  davrlardagi  moliyaviy  hisobotlari  hamda  boshqa  xo’jalik 

sub’ektlarining  moliyaviy  hisobotlari  bilan  qiyosiyligini  ta’minlash  maqsadida 

belgilaydi.  U  moliyaviy  hisobotlarni  taqdim  etishga  nisbatan  umumiy  talablarni, 

ularning  tuzilishiga  oid  ko’rsatmalarni  hamda  ularning  mazmuniga  doir  minimal 

talablarni o’rnatadi. 

Xo’jalik sub’ekti  mazkur standartni  umumiy  foydalanish  uchun  mo’ljallangan 

moliyaviy  hisobotlarni  moliyaviy  hisobotning  xalqaro  standartlariga  (MHXSlari) 

muvofiq tayyorlashda va taqdim etishda qo’llashi lozim. Boshqa MHXSlar muayyan 

operatsiyalar  va  boshqa  hodisalarni  tan  olish,  baholash  va  oshkor  etish  bo’yicha 

talablarini belgilaydi. 

Moliyaviy  hisobotlar  -  xo’jalik  sub’ektining  moliyaviy  holati  va  moliyaviy 

natijalarining  tartibga  solingan  holda  ifodalanishidir.  Moliyaviy  hisobotlarning 

maqsadi keng ko’lamdagi foydalanuvchilar uchun iqtisodiy qarorlarni qabul qilishda 

foydali  bo’lgan  xo’jalik  sub’ektining  moliyaviy  holati,  moliyaviy  natijalari  va  pul 

oqimlari  to’g’risidagi  ma’lumotlarni  ta’minlashdan  iboratdir.  Moliyaviy  hisobotlar 

rahbariyat  tomonidan    unga  ishonib  topshirilgan  resurslar  boshqarilishining 

natijalarini  ham  aks  ettiradi.  Ushbu  maqsadga  erishish  uchun,  moliyaviy  hisobotlar 

xo’jalik  sub’ektiga  tegishli  bo’lgan  quyidagi  jihatlar  to’g’risida  ma’lumotlarni 

ta’minlaydi:   

(a)  aktivlar; 

(b)  majburiyatlar; 

(v)  kapital; 

(g)  daromad va xarajatlar, jumladan foyda va zararlar; 

(d)  mulk  egalari  tomonidan  ularning  mulk  egalari  sifatida  amal  qilishidagi 

qilingan qo’yilmalar va ularga taqsimlanadigan summala; va 

(e)  pul oqimlari

5

. 

Ushbu  ma’lumotlar,  izohlardagi  boshqa  ma’lumotlar  bilan  birga,  moliyaviy 

hisobotlardan  foydalanuvchilarga  xo’jalik  sub’ektining  kelgusi  pul  oqimlarini  va, 

xususan,  ularning  muddatini  va  aniqliligini  oldindan  taxminan  bilishda  yordam 

beradi. 

Moliyaviy hisobotlarning to’liq to’plami quyidagilarni qamrab oladi: 

(a)  davr oxiridagi moliyaviy holat to’g’risidagi hisobot; 

(b)  davr  uchun  foyda  yoki  zarar  va  boshqa  umumlashgan  daromad 

to’g’risidagi hisobot; 

(v)  davr uchun kapitaldagi o’zgarishlar to’g’risidagi hisobot; 

(g)  davr uchun pul oqimlari to’g’risidagi hisobot; 

(d)  izohlar,  ya’ni  muhim  hisob  siyosatlarining  va  boshqa  tushuntirish 

ma’lumotlarining qisqa bayonini qamrab olgan izohlar; 

 (e) oldingi  davr  boshiga  moliyaviy  holat  to’g’risidagi  hisobot,  qachonki 

xo’jalik sub’ekti hisob siyosatini retrospektiv tarzda qo’llasa, yoki o’zining moliyaviy 

hisobotlaridagi  moddalarni  retrospektiv  tarzda  qayta  hisoblashni  amalga  oshirsa, 

                                            

5

 

M.Bonham and others.Generally accepted Accounting practice under IFRS. Ernst & Young LLP, United States, 2010.- part 1. 

p.162.

 

---

 

 

30