Standartlari

Buxgalteriya balansi

31 dekabr 2005

(ming AQSh dollari hisobida, aktsiyalardagi raqamlardan tashqari)

	Dek. 31, 2005	Dek. 31, 2004
Aktivi Uzoq muddatli aktivlar Nomoddiy aktivlar Mulk, bino, mashina va asbob-uskunalar Minus: jamg’arilgan depresiatsiya va amortizatsiya Investitsiyalar 5. (1+2-3+4) Aylanma aktivlar Zahiralar Olinadigan schyotlar: Olinadigan savdo schyotlari Olinadigan boshqa schyotlar Pul mablag’lari va ekvivalentlari Boshqa joriy aktivlar 11. (6+7+8+9+10) Muddat uzaytirilgan soliqlar Muddati uzaytirilgan xarajatlar (5+11+12+13) Aktsionerlik kapitali va majburiyatlar Aktsioner kapital: Imtiyozli aktsiya – Bir donasi qiymati - 100$, 6%, kumlyativ, konvertabil (e’lon qilingan, ishlab chiqarilgan va muomaladagi aktsiya 10000) Oddiy aktsiyalar – Bir donasi qiymati – 10 $, e’lon qilingan 350,000,000 aktsiya, ishlab chiqarilgan va muomaladagi aktsiya 200000,000 Taqsimlanmagan foyda	212,196	210,486
	1,579,580	1,623,113
	(183,792)	(178,260)
	694,276	685,150
	2,302,260	2,340,489
	961,689	925,026
	177,502	182,406
	4,203	3,205
	121,744	118,446
	30,452	25,450
	1295,590	1,254,533
	4,475	4,475
	3602,325	3,599,497

Sof foyda Qayta baholashdagi farqlar 19.Aktsioner kamchiligining hissasi 20. (14+15+16+17+yoki-18+19) Rezervlar Majburiyatlar To’lanadigan savdo schyoti Boshqa to’lanadigan schyotlar Foyda solig’i bo’yicha majburiyatlar Uzoq muddatli debtlar 26. (22+23+24+25) 27. Muddati uzaytirilgan soliqlar 28. (20+21+26+27)

1,000 2,000,000 1,015,382 14,800 3,031,182 16,450 309,563 85,480 2,960 155,450 553453 1,240 3,602,325

1,000 2,025,000 1,008,317 12,845 3,047,162 15,250 320,500 74,285 3,020 138,040 535,845 1,240 3,599,497

“Foyda va zararlar to’g’risidagi” hisobot minimum quyidagi moddalarni o’z tarkibiga olishi lozim: (a) tushum; (b) operatsion faoliyat natijalari; (c) moliyalashtirish bo’yicha xarajatlar; (d) ishtirok etish metodi bo’yicha hisobga olinadigan assotsiatsiyalashgan va sho’’ba korxonalarning foyda va zararlaridagi hissasi; (e) soliqlar bo’yicha xarajatlar; (f) odatdagi faoliyatidan olingan foyda yoki zararlar; (g) favquloddagi holatlar; (h) ozchilikning hissasi; (i) hisobot davridagi foyda yoki zararlar (1-son BHXS, 81,82).
1-son BHXSning 86-95 moddalarida to’g’ridan-to’g’ri “foyda va zararlar to’g’risidagi” hisobotda yoki bo’lmasa hisobotlarga beriladigan izohlarda aks ettirilishi talab etiladigan moddalar qayd etilgan.
Kompaniyalar “foyda va zararlar to’g’risida”gi hisobotida yoki unga berilgan izohlarida xarajatlarning xarakteri yoki ularning korxona doirasidagi funktsiyalariga asoslangan xarajatlar tasnifidan foydalangan holda xarajatlar tahlilini keltirishlari lozim.
Tahlilning birinchi metodi xarajatlarning xarakteri metodi deb ataladi. Bu metodda “foyda va zararlar to’g’risida”gi hisobotda xarajatlar xarakteriga ko’ra (masalan, depresiatsiya va amortizatsiya, materiallar xaridi, transport xarajatlari, ish xaqi, reklama xarajatlari) va korxona ichida turli xil funktsional yo’nalishlar bo’yicha taqsimlanmaydi. Bu metod uncha katta bo’lmagan korxonalarda qo’llash qo’laydir. Xarajatlarning xarakteri metodi yordamida tasniflanishi quyidagi ko’rinishda bo’lishi mumkin:

1. Tushum			X
2. Boshqa operatsion daromad			X
3. Tayyor mahsulotlar va tugallanmagan
ishlab chikarish zahiralaridagi o’zgarishlar	X
4. Xom-ashyo va materiallardan foydalanish		X
5. Ish xaqi		X
6. Depresiatsiya va amortizatsiya xarajatlari	X
7. Boshqa operatsion xarajatlar	X
8. Jami operatsion xarajatlar (+yoki-3+4+5+6+7)			X
9. Operatsion faoliyatdan olingan foyda (1+2-8)			X

Ikkinchi metod xarajatlarning yoki “sotish tannarxi” funktsiyasi metodi deb atalib, bunda xarajatlar ularning funktsiyasiga ko’ra, sotish tannarxi, realizatsiya va ma’muriy faoliyatiga oid xarajatlarga tasniflanadi. Ushbu metod axborot foydalanuvchilarga uyg’un axborotlarni ta’min etishda eng sinalgan va umume’tirof usul hisoblanadi. Ushbu usulda xarajatlarning tasnifi foyda va zararlar to’g’risidagi hisobotda quyidagi ko’rinishda aks ettirilishi mumkin:

Tushum Sotish tannarxi (realizatsiya qilingan tovarlar tannarxi)	X	X
3. Yalpi foyda (1–2)		X
4. Boshqa operatsion daromad		X
5. Realizatsiya (taqsimlash) bo’yicha xarajatlar		X
6. Ma’muriy xarajatlar		X
7. Boshqa operatsion xarajatlar		X
8. Operatsion faoliyatdan olingan foyda		X

(3-4-5-6-7)
Ushbu metodda tuzilgan foyda va zararlar to’g’risidagi hisobotni Reckitt & Colman pls kompaniyasi misolida ko’ramiz (2.8-jadval):

2.8-jadval

ORZU

2005 hisobot yili uchun

Foyda va zararlar to’g’risidagi hisobot (ming AQSh dollar hisobida)

	2005 y.	2004 y.
Sof realizatsiya Sotish tannarxi Yalpi foyda (1-2) Realizatsiya bo’yicha xarajatlar Tadqiqot va ishlanmalar xarajatlari Umumiy ma’muriy xarajatlar Boshqa operatsion daromadlar Boshqa operatsion xarajatlar Operatsion faoliyat natijalari (3-4-5-6+7-8) Sho’’ba kompaniyalarga investitsiyadan olingan daromad Foizlar bo’yicha sof xarajatlar Boshqa operatsion bo’lmagan xarajatlar-sof Operatsion bo’lmagan faoliyat natijalari (10-11-12)	4,308,4 90 2,712,5 70 1,595,9 20 1,145,1 71 6,415 256,035 15,650 180,200	4,285,44 5 2,695,40 0 1,590,04 5 1,137,68 1 3,485 265,436 15,323 179,381

Foyda solig’iga qadar foyda (9+yoki-13) Foyda solig’i Soliqdan keyingi foyda (14-15) Aktsioner kamchiligining hissasi Sof foyda (16-17) Aktsiyaga foyda

23,749 2,845 415 8,419 5,989 17,760 2,960 14,800 14,800 0.074

19,385 4,245 377 7,839 3,971 15,414 2,569 12,845 12,845 0.063

Izoh: Xarajatlar funktsiyasi bo’yicha tasniflangan

Standart talablariga muvofiq “Xususiy kapitalning o’zgarishi to’g’risidagi hisobot”da quyidagi minimum axborotlar aks ettiriladi: (a) hisobot davrida sof foyda va zararlar; (b) boshqa standartlar talablariga muvofiq to’g’ridan-to’g’ridan xususiy kapitalda tan olinadigan daromad va xarajatlar, foyda va zararlarning har bir moddasi hamda bunday moddalarning summalari; va (c) hisobga olish tartibi 8- son BHXSda ko’zda tutilgan hisob siyosatidagi o’zgartirishlar va fundamental xatolarni to’g’irlashlar.

Bundan tashqari kompaniyalar ushbu hisobotning o’zida yoki unga beriladigan izohlarda quyidagilarni aks ettirishi lozim: (d) mulkdorlar bilan kapital xarakteridagi operatsiyalar va ular tomonidan taqsimlanishi; (e) hisobot davrining boshida va hisobot sanasiga jamg’arilgan foyda va zararlarning saldosi va hisobot davrida o’zgarishi; va (f) hisobot davri boshi va oxirida aktsionerlik kapitali har bir klassi, emission daromad va har bir rezerv balans qiymati har bir o’zgarishni ochib berish bilan o’rtasidagi tekshiruv (2.9-jadval).

2.9-jadval

ORZU 2005 hisobot yili uchun

Xususiy kapital o’zgarishi to’g’risidagi hisobot (ming AQSh dollar hisobida)

	Aktsioner kapital	Rezerv kapital	Taqsimlanmag an foyda	Sof foyda	Reckitt & Colman pls xususiy kapitali hissasi	Aktsioner kamchiligining	Qayta hisob- lashdagi farq	Jami