O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
Sputnik aloqasi fani bo’yicha
Mustaqil ish 1
Mavzu: Sun'iy yer yo'ldoshlarining yuqori orbitalari.
Bajardi: 833-18 guruh talabasi Dilshodbek Abdullayev
Tekshirdi: Pulatov Sherzod.
Toshkent 2022
Sun'iy yer yo'ldoshlarining yuqori orbitalari.
Reja:
I. Kirish qisim.
II. Asosiy qisim.
Oy va sayyoralararo kosmik kemalarning orbitalari.
Sun'iy yo'ldoshlar qaysi balandlikda uchadi?
Kosmik kemalar qancha balandlikda uchadi?
Sun'iy yo'ldoshning orbital elementlari
Sun'iy yo'ldosh navigatsiya tizimlari.
III. Xulosa.
IV. Foydalanilgan adabiyotlar.
Sun'iy yer yo'ldoshlarining yuqori orbitalari.
Kirish.
Oy va sayyoralararo kosmik kemalarning orbitalari
Koinotning Oyga va boshqa sayyoralarga parvozi quyosh sistemasi ikki yoki undan ortiq tortishish markazlari fazosida kosmik kemaning harakatini hisobga olishni talab qiladi. Bunday kosmik kemaning parvozi uchun ikkinchi kosmik tezlikdan oshib ketadigan tezlik haqida xabar berish kerak. Shu sababli, ma'lum bir hududdagi traektoriya Yerning markazida (yoki tegishli tranzit sayyora) diqqat markazida bo'lgan hiperbolikaga yaqinlashadi.
Kosmik kemaning Oyga yoki sayyoraga qarab harakatlanish traektori odatda bir nechta bo'limlardan iborat (topshirilgan vazifaga qarab: qo'nish, uchib ketish yoki uchib ketish):
Yer sun'iy yo'ldoshining oraliq orbitasiga kosmik kemani va kuchaytiruvchi bosqichni kiritish;
Kosmik kemani kuchaytiruvchi bosqich yordamida Oyga parvoz qilish uchun etarli tezlikka tezlashtirish yoki mos keladigan sayyora;
Sun'iy sun'iy yo'ldosh orbitasiga qo'nish yoki ko'chirish yoki sirtdan ma'lum masofada parvoz qilish bilan Oy yoki maqsad sayyora yaqinida kosmik kemaning harakati. Ikkinchi holda, keyingi sayyoraga parvoz qilish yoki kosmik kemaning Yerga qaytishi uchun yangi traektoriya shakllanadi.
Birinchi sun'iy Yer sun'iy yo'ldoshi 1957 yilda uchirilgan. O'shandan beri insoniyat ulkan texnologik yutuqni amalga oshirdi. Ayni paytda yerga yaqin orbita o'n minglab sun'iy yo'ldoshlar mavjud. Ular sayyoramiz aholisini uyali aloqa, Internet, GPS ma'lumotlari, televizor bilan ta'minlaydi, ilmiy-tadqiqot ishlarida faol ishtirok etadi. Ular harbiy maqsadlarda ham qo'llaniladi. Ko'zlangan maqsadga qarab, sun'iy yo'ldoshlar qaysi balandlikda uchishi tanlanadi. Bularning barchasi hayotni ancha osonlashtirdi va muloqot darajasini oshirishga imkon berdi. Ular fanga eng katta hissa qo'shdilar - Yer atmosferasining tuzilishini, ob-havo o'zgarishini, fazoni, osmon jismlarini o'rganish.
Do'stlaringiz bilan baham: |