Sportda matematika

b) Buyrakning o‘ng va chap yirik arteriyalari
ichakning yukori tutkich arteriyasining pastrogidan 
korin aortasidan burchak xosil qilib chiqadi. Buyrakning o‘ng arteriyasi chap arteriyasidan uzunroq 
bo‘ladi. Bu arteriyalar buyrakning ichiga kiradi. 
v) Urugdon arteriyalar
– erkaklarda chot kanaliga kiradi va urugdon chilviri tarkibida urugdonga 
va uning ortigiga boradi, ayollarda tosning kichik bo‘shligiga o‘tib, u orkali tuxumdonlarga boradi. 
3.
 
Qorin aortasini devori oldi tarmoklari 
a) Belning 4 juft arteriyasi
– katta va kvadrat muskullarini qon bilan ta’minlaydi. 
b) Diafragmaning pastki
arteriyasi diafragmaning pastki yuzasini qon bilan ta’minlaydi. 
v) Dumgazaning o‘rta arteriyasi
– dumgaza va dum suyagi oldingi yuzasiga o‘rta chizigi bo‘ylab 
tos bo‘shligiga tushib qon bilan ta’minlaydi. 
Qorin aortasi belning IX umurtkasi satxida oxirgi ikkita arteriya tarmogiga – o‘ng va chap umumiy 
yonbosh arteriyalarga bo‘linadi. 
Umumiy yonbosh arteriyalar uzunligi 5-6 sm. yirik tomirdir, bu arteriyalar chap va o‘ng yonbosh 
arteriyalar ichki va tashki yonbosh arteriyalarga bo‘linadi. 
1. Yonboshning ichki arteriyasi
tosning kichik bo‘shligiga tushadi va bu erda joylashgan barcha 
a’zolarga va muskullarga boruvchi tarmoklarga bo‘linadi
: 
a) Yonbosh-bel arteriyasi 
b) Dumzaganing yon arteriyalari 
v) Chanok suyagi teshigini yopuvchi parda arteriyasi 

---

343 
g) Dumbaning yukorigi arteriyasi 
d) Dumbaning pastki arteriyasi 
e) Kindik arteriyasi 
j) Bachadon arteriyasi 
2. Yonboshning tashki arteriyasi
– oyoklarga qon olib boruvchi asosiy tomirdir. Arteriya chot payi 
ostida tomir chukurchasidan songa o‘tib son arteriya nomini oladi. 
3. Son arteriyasi –
sonning yuqori qismida son uchburchaklarida joylashgan. Arteriya sonining 
oldingi – ichki tomoni bo‘ylab pastga tushib, pastki uchidan bir kismida muskullarning oldingi va 
ichki guruxi o‘rtasida joylashgan son bilan tizza osti o‘rtasidagi kanalga o‘tadi. Bu kanalning 
pastdagi teshigi orkali tizza osti pastdagi teshigi orkali tizza osti chukurligiga o‘tadi va u erda tizza 
osti arteriyasi nomini oladi. Bu arteriya oldingi va orga gurux muskullarini kon bilan ta’minlaydi.