Sport psixologiyasi fanidan tayyorlangan

Ўқув машғулотларида дебат қуйидаги тартибда уюштирилади:

Ҳиссиётлар шаҳс фаолиятининг муҳим жабхаси сифатида инсондаги кенг эмоционал соҳасининг ранг-баранглиги, кўп қирралиги ҳақида эмоционал тон (юнонча тонос-зўриқиш, урғу бериш маъносини билдиради), эмоциялар (лотинча emovere-қўзғатиш, ҳаёжонланиш демакдир), аффектлар (лотинча affektus-руҳий ҳаёжон, шижоат,эҳтирос маъносини англатади), стресс (инглизча stress-зўриқиш деганидир) ва кайфият каби тушунчалар орқали муайян тасаввур бериш имкониятига эга.

Эмоциялар.Эмоционал жараёнлар, ҳолатлар ёки тор маънода эмоциялар эмоционал кечинмаларнинг ўзига ҳос жиҳатга эга шаклларидан биридир. Эмоция у ёки бу ҳиссиётни инсоннинг бевосита кечиришидан иборат. Масалан, шахснинг мусиқани севиши эмоцияни вужудга келтирмайди, балки бунинг учун мусиқани эшитиш, ижрочи маҳоратига тасонно айтиш, ундан ҳаёжонланиш ёки асар ижроси ёқмаса, ғазабли эмоционал кечинма ҳосил бўлиши ижодий ёки сальбий эмоция дейилади.
“Ҳиссиёт” (эмоция) ва “ҳис-туйғу” деган сўзлар кўпинча синонимлар сифатида қўлланилади. Торроқ маънода олганда, ҳиссиёт бу қандайдир бироз доимийроқ ҳис-туйғуларнинг бевосита ва вақтинча бошдан кечиришидан иборат. “Эмоция” сўзи ўзбек тилига аниқ таржима қилинганда, у руҳий ҳаёжонланиш, руҳий харакатланиш деган маънони ангатади.
Аффект (эмоционал портлаш) деб кишининг тез чулғаб оладиган ва шиддат билан ўтиб кетадиган жараёнларга айтилади. Улар онгнинг анчагина даражада ўзгарганлиги, хатти-ҳаракатларни назорат қилишнинг бузулганлиги, одамнинг ўз-ўзини идрок қилаолмаслиги, шунингдек унинг бутун хаёти ва фаолияти ўзгариб қолганлиги билан ажралиб туради.
Кайфиятлар- анча вақт давомида кишининг бутун ҳатти-ҳаракатига тус бериб турадиган умумий эмоционал ҳолатини ифода этади.
Кайфиятлар кўпроқ киши саломатлигининг умумий ҳолатига, айниқса асаб тизими ва модда алмашинувини тўғрилаб турувчи ички секреция безларининг ҳолатига боғлиқдир.
Стресс, психологик тарифга кўра, аффектив ҳолатга яқин турадиган, лекин бошдан кечирилишининг давомийлигига кўра кайфиятларга яқин ҳис-туйғулар бошдан кечирилишининг алоҳида шакли бўлган кучли ҳаёжонланиш (стресс) ҳолати (инг.стресс-тазийиқ кўрсатиш,зўриқиш деган сўздан олинган)дан ёҳуд эмоционал зўриқишдан иборат.
Ирода кишининг ўз олдига қўйган мақсадаларига эришишда қийинчиликларни енгиб ўтишга қаратилган фаолияти, ҳулқ-англи равишда ташкил этиш ва ўзини ўзи бошқаришдир. Ирода шахс фаоллигининг алоҳида шакли, унинг хулқ- атворини ташкил этишнинг у тамонидан қўйилган мақсад билан белгиланадиган алоҳида туридир.
Ирода табиат қонунларини эгаллаб олган шу тариқа уни ўз эҳтиёжларига кўра ўзгартириш имкониятига эга бўлган кишининг меҳнат фаолиятида пайдо бўлади.
Ирода ўзараро боғлиқ 2 та вазифанинг бажарилишини таъминлайди:

2. 
   Ундовчи;
   
3. 
   Тормозлаш;
   

Ироданинг ундовчи вазифаси кишининг фаоллиги билан таъминланади.
Тормозланиш вазифаси фаолликнингёқимсиз кўринишларини жиловлашда намоён бўлади.

Синквейн тузиш мураккаб жараён бўлиб, уни самарали ташкил этиш учун муайян қоидаларга амал қилиш талаб этилади. Одатда, синквейн тузиш беш босқичли ҳаракатларни ташкил этиш орқали амалга оширилади.
Синквейн тузиш – мураккаб ғоя, сезги ва ҳиссиётларни бир неча сўз орқали яққол, ёрқин ифодалаш малакаси бўлиб, бу жараён мавзуни пухтароқ щзлаштириш, маълумотларни яхшироқ англашга ёрдам беради