Sport pedagogik maxoratini oshirish

3.5 BALLET RAQSLARI ELEMENTLARI

Xar bir tarixiy davrning go’zallik xaqidagi o’ziga xos tasavvurlari bo’ladi shunga kora vaqt o’tgani sari raqslar ham o’zgarib boradi. O’rta asr qasrlarida aktyorlar cho’pon yigitlar va cho’pon qizlar turmushidan qishloqdosh baxtli hayotni tasvirlo’chi pantanimalar namoyishini qilganlar

XIX asrda Irlandiyadan kelgan gavot va jiga raqslarini ijro eta boshladilar. Lyudovik XIV davrida eng ommaviy raqs menuet edi, XVII asrda uning o’rnini kotilon va rigadon egalladi. Fransuz inqilobchilari 1789 yilda o’z raqslari kromanolani ijod etdilar.1800 yilda Avstriyadan vals kirib keldi, u butun Yevropani o’ziga maftun etib, uzoq vaqt davomida bal raqslari orasida birinchilikni saqlab turdi. XX asrda raqs harakatlari, musiqsi va ritmida tub o’zgarishlar yuz berdi. Argentina tangosi, Ispaniya andalusidan kelgan flamenko, fokstrot va charloston, eng ommaviy bal raqslariga aylandi. XX asrning 60-yillardan butun dunyoda rok-n-roll va disko uslubidagi raqslar davri boshlandi.

Bal raqslari o’z tarkibiga o’tgan asrlardan kirib kelgan tarixiy-maishiy raqslarni ham, zamonaviy raqslarni ham oladi. Gavot, vals, polka, mazurka, polonez va boshqalar birinchi guruxga; tango, fokstrot, samba, rumba, cha-cha-cha, disko uslubidagi raqslar ikkinchi guruxga mansubdir (Deni, Dassvil, 1983, Tantsi…,2001) Bal raqslari elementlari qo’shimcha erkin mashqlarda qo’llaniladi. Bundan tashqari, bal raqslari elementlaridan gimnastikada harakatlarning raqsga monandligi, ifodaliligini, musiqiylikni rivojlantirishi uchun foydalaniladi. Ko’pincha bal raqslari elementlari orasidagi bog’lovchi yoxud dekorativ (bezatuvchi) harakatlar sifatida qo’llaniladi. Masalan, sakrashni bajarishdan avval polka yoki gallop qadamlari, bir oyoqda burilishdan avval esa oldinga vals qadami tashlanadi va h.k.

Bal raqslari elementlari ko’pincha xoreografiya darsining tayorgarlik qismida; badan qizdirishni birinchi qismida yugurish, sanchishlar bilan birgalikda darsni yakunlovchi qismida qo’llaniladi. Ular ko’proq o’rtada va xodada, ham aloxida ham bog’lovchi harakat sifatida bajariladi.

Erkin mashqlarning modernizatsiyalanishi munosabati bilan gimnastikachilarni xoreografik tayyorgarligiga zamonaviy raqs xarakatlari, modern raqslar, tananing muayyan uslubiga solingan vaziyat va holatlarini kiritishi lozim, ular zamonaviy musiqa xususiyatlariga mos tushadi. (Polyatkov, 2005).

Bunday darslar ixtisoslashtirilgan asosiy (bazaviy) tayyorgarlik va yuksak natijalarga tayyorgarlik bosqichlarida o’tkazilishi mumkin. Bu davrda gimnastikachilar ma’lum harakatlar madaniyatini egallab olgan bo’ladilar mashq bajarishning zamonaviy uslubi harakatlar maktabining allaqachon shakllangan ko’nikmalarini boyitadi o’zlashtirilgan xoreografiya alifbosi asosida zamonaviy raqs xarakatlari ayniqsa go’zal, nafis, ifodali ko’rinadi.

Zamonaviy raqs elementlarini kiritib mini-darslar tashkil etish badan qizdirish shaklida, shuningdek, maxsus chidamlilik akroveanli ritm hissini rivojlantirishda muvofaqqiyatli qo’llanilshi mumkin.

Zamonaviy raqs harakatlari kichik akrobatik, sakrash va burilish elementlari bilan yaxshi uyg’unlashadi.