Спорт машғулотининг

11. Вақт тавсифи 
Уларга ҳаракат давомийлиги, тезлиги ва узвийлиги 
мансуб. 
- ҳаракатни давом этиш вақти 
Машқни давом этиши 
умуман 
унинг 
танага 
таъсири, юкламанинг катталигини белгилайди (югуриш, 
арқон билан сакраш ва ҳ.к.). 
Айрим ҳаракатнинг давомийлиги барча машқларга 
таъсир этиши мумкин. 
Масалан: 
ҳаракатнинг 
бирор 
бир 
қисмидаги 
эгилиш ёки ростланишнинг давомийлигини бузилиши 
бутун машқнинг бажарилмаслигига сабаб бўлади. 
Салтони бажаришда гуруҳлаштирилганидан кейин эрта 
ёки кеч очилиш ерга тушиш-да аниқ бўлмаслигига олиб 
келади. 
Ҳаракат тезлиги вақт оралиғида ҳаракат миқдорини 
бел-гилайди. 
Силжиш тезлиги қаракат тезлигига боғлиқ (югуриш, 
сузиш, эшкак эшиш ва ҳ.к.) ҳаракат тезлигига юкламани 
катталиги ҳам боғ-лиқ. 
III. Фазовий вақт тавсифлари 
 
Булар тана ва унинг қисмларини маконда силжишини 
белгилайди: 

---

115 
- тезлик, 
- тезланиш, 
- секинланиш. 
IV. Динамик тавсифи 
Бу ҳаракат жараёнида ташқи ва ички кучлар ызаро 
алоқасини акс эттиради. 
Бош ички куч-мушакнинг таранглашуви. 
Ташқи кучлар-оғирлик (тортиш) кучи, ишқаланиш кучи, 
қаршилик кучи, таянч мўлжали кучи ва ҳ.к. 
Мисол: оғир атлетика - оғирлик кучи, таянч мўлжал кучи, 
марказдан қочиш ва марказга интилиш кучи ва ҳ.к. 
- сузиш сувнинг ишқаланиш кучи 
- велоспорт муҳитнинг қаршилик кучи. 
V. Ритмик тавсифлар 
 
Ҳаракат ритми учун ҳаракатнинг кучи, алоҳида куч билан 
бажариладиган қисмларининг вақт жиҳатдан хилма-хил 
муносабатда бўлиши билан характерлидир. 
Ритмик ҳаракатнинг айрим элементлари бир бутун 
ҳаракат қилиб бирлаштирилганлиги сабабли, умуман ҳаракатни 
тезлатиш ёки секинлатишга қарамасдан (барча элементларнинг 
тезлигини 
пропор-ционал 
равишда 
ўзгартирганда). 
Бу 
ҳаракатнинг умумий ритмик кўриниши маълум шароитларда 
ўзгаришсиз қолиши мумкин.