Molekulyar orbitallar metodi
Kimyoviy bog'lanish hosil bo'lishida juftlik ham, bitta elektron ham ishtirok etishi mumkin.
Molekulalardagi elektronlarning holati min energiya, Pauli va Gund printsiplariga mos keladi
Atom orbitallari energiya jihatidan yaqin bo'lishi kerak
AO energiya jihatidan yaqin bo'lishi kerak
nAO nMO hosil qiladi МОразр s*
ns(АО) + ns(АО)
МОсвяз s
npx(АО) + npx(АО)
px
y* z*
npypz(АО) + npypz(АО)
y z
MO da elektronlarning taqsimlanishi ( Н2)
Molekulalarning barqaror geometrik konfiguratsiyasi tushunchasi, uni aniqlash usullari
Atom orbitallarning gibridlanishi haqidagi tushunchani birinchi marta Laynus Poling fanga kiritdi. Poling turli atom orbitallar bir-biri bilan qo‘shilib, ulardan oraliq orbitallar yuzaga keladi, degan fikrni aytgan. Poling uglerod birikmalarining geometriyasini tushuntirish uchun tetraedr va shar sterjenli modellardan foydalangan
Poling gibridlanishda 3 ta qoidaga e’tibor berish kerakligini aytib o‘tgan:
1.Faqat 2- davr element atomlari orbitallarining o‘zaro chiziqli kombinatsiyalanishi va o‘rtacha o‘zgargan yangi orbitallar hosil qilishi realdir.
2.Kovalent bog‘lanishning yo‘naluvchanligini faqat gibridianish orqali tasavvur qilish mumkin.
3.Real gibridianish 2 davr elementlarida model sifatida emas, balki mexanizm sifatida sodir bo‘lishi mumkin.
Valent bog‘lanish nazariyasi 1916-yilda G. Lyusak kovalent bog‘lar bog‘lanayotgan atomlarning valent elektronlarining umumlashishi natijasida hosil bo‘ladi, degan xulosaga keldi:
Valent bog‘lanish nazariyasi 1916-yilda G. Lyusak kovalent bog‘lar bog‘lanayotgan atomlarning valent elektronlarining umumlashishi natijasida hosil bo‘ladi, degan xulosaga keldi:
ZEsp3-Zes+p3=-5935-(-6555)=620kDj/mol
Bu holda gibridianish uchun 620kDj/mol energiya tashqaridan sarflangan. Bu qiymat taxminan ikkita kimyoviy bog‘ning energiyasiga teng. Bunday energiya fosfor atomi boshqa atomlar bilan bog‘ hosil qilayotgan paytda qayta chiqariladi.
Jarayonning ekzotermikligi ortadi. Bunday jarayon termodinamik jihatdan o‘z -o‘zicha bora oladigan, qaytmas jarayon bo‘ladi.
Yuqorida keltirilgan energetik hisoblar shuni ko‘rsatadiki, uglerod atomining elektronlari gibridlanganda energiya sarflanmaydi: E(s)+3E(p)=4E(sp3). Fosfor atomidagi 3s2 va 3p3 orbitallar gibridlanganda esa 3s - AO dagi elektronlaming energiyasi qisman kamayadi (sxemaga qaralsin). Umuman olganda, tizimning energiyasi 620kDj/moll ga ortadi. Misolda gibridianish sxemasi endotermik bo‘ladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |