So‘z san’atining mohiyati, tabiati, o‘ziga xos xususiyatlari, taraqqiyot qonuniyatlarini, kishilik



Download 52,29 Kb.
bet1/3
Sana04.03.2023
Hajmi52,29 Kb.
#916630
  1   2   3
Bog'liq
So‘z san’atining mohiyati, tabiati, o‘ziga xos xususiyatlari, ta


“So‘z san’atining mohiyati, tabiati, o‘ziga xos xususiyatlari, taraqqiyot qonuniyatlarini, kishilik
jamiyati rivojidagi rolini tadqiq qiladi, badiiy asarlarni tahlil qilish tamoyillari va unga baho
berish me’yorlarini belgilab beradi” Ushbu ta’rif adabiyotshunoslikning tarkibiy qismlaridan
qaysi biriga tegishli?
*adabiyot nazariyasi

“So‘z san’atining vujudga kelishi va rivojlanish tarixini tadqiq etadi, kishilik jamiyatining
tarixiy taraqqiyotida badiiy adabiyotning roli va ahamiyatini belgilaydi”. Ushbu ta’rif
adabiyotshunoslikning tarkibiy qismlarridan qay biriga tegishli?
*adabiyot tarixi

1926 yilda chop etilgan “Adabiyot qoidalari” qo‘llanmasi kimning qalamiga mansub edi?
*fitrat

“Badiiy adabiyot va adabiyotshunoslikka oid kitoblarning yozilgan,
ko‘chirilgan yoki bosilib chiqqan yili va joyi, muallifiga oid ma’lumotlarning yi g‘indisidir”.
Mazkur fikr adabiyotshunoslikning qaysi sohasiga tegishli?
*bibliografiya

“Hech to‘xtamasdan harakat qilib tur g‘on vujudimizga, tanimizga suv-havo ne qadar zarur
bo‘lsa, maishat yo‘lida har xil qora kirlar ila kirlangan ruhimiz uchun ham shul qadar adabiyot
kerakdir. Adabiyot yashasa — millat yashar. Adabiyoti o‘lmagon va adabiyotining taraqqiysiga
chalishmagan va adiblar yetishtirmagon millat oxiri bir kun hissiyotdan, o‘ydan, fikrdan
mahrum qolub, sekin-sekin inqiroz bo‘lur...” Fikr muallifini aniqlang.
*cho`lpon

Mumtoz she’riyatda qofiyadan keyin takrorlanib keluvchi so‘z yoki gap nima deb ataladi?
*radif

“Farhod va Shirin” dostonining vazni qaysi javobda to‘ g‘ri ko‘rsatilgan?
*aruzniong hazaji musaddasi mahzuh vaznida (V---/V---/V--)

Ruboiy vaznikim, ani dubayti va tarona ham derlar. Hazaj bahrining ahram va ahrabidan istihroj
qilibdurlar va ul vazningdur aslo humoyanda va ba g‘oyat raboyanda…”
Ushbu ta’rif egasi qaysi javobda to‘ g‘ri ko‘rsatilgan?
*Navoiy

“Qutad g‘u bilig” dostonidagi qaysi badiiy lavhani turkiy adabiyotdagi ilk qasida sifatida
baholash mumkin?
*xotima qismidagi ikki qasida(yigitlikka zchinib, qarilikdan shikoyat qilish-44 bayt va zamon buzuqligi, do`stlar jafosidan yozg`irish-40 bayt) bahor madhi

“Devoni lu g‘otit-turk”ka kirgan adabiy shakllarning asosiy qismini qaysi janr tashkil etadi?
* to`rtlik

Boburning “Beqaydmen-u xarobi siym ermasmen, Ham mol yi g‘ishtirur laim ermasmen…”
misralari bilan boshlanuvchi she’rining janrini aniqlang.
*ruboiy

XI asrda Abu Mansur as-Saolibiy yaratgan “Yatimat ud-dahr fa mahosini ahli asr” (“zamona
ahlining fazilatlari haqida yagona durdona”) asarining janri qaysi javobda to‘ g‘ri ko‘rsatilgan
*tazkira

Nazmda dam asl anga ma’ni durur,
Bo‘lsun aning surati harne durur.
Nazmki ma’ni anga mar g‘ub emas,
Ahli maoniy qoshida xo‘b emas.
Nazmki ham surat erur xush anga,
Zimnida ma’ni do g‘i dilkash anga. Shakl va mazmun borasida aytilgan ushbu fikrlar muallifini
toping.
*navoiy

Personajning moddiylashmagan, o‘ziga qaratilgan va ichidagina kechuvchi nutqi nima deb
ataladi?
*Ichki monolog

Mumtoz adabiyotdagi she’riy san’at, she’r yoki nasrda bir o‘zakdan tashkil topgan so‘zlarni
ishlatish qanday san’atni yuzaga keltiradi?
*Tajnis bo`lishi kerak………
*ishtiqoq

Xarakterlar, holat va voqealar kulgili tarzda, komiklikka yo‘g‘rilgan holda taqdim etiladigan
dramatik janr nima deb ataladi?
*Komediya……..

Til, badiiy tasvir vositalari, konflikt, kompozitsiya, adabiy tur, janr, she’r tuzilishi kabilar,
birinchi navbatda…
*shakl unsurlari

Hayot haqiqatiga monand obrazlar bo‘lib, ular jonli odamlarga xos bo‘lgan xususiyatlarni
o‘zida mujassamlashtiradi. Bu ta’rif qanday obrazga hos?
*realistic obraz

Nasriddin afandi obrazi qaysi janrda uchraydi?
*latifa

Lug‘aviy ma’nosi nozik, yoqimli, zarif ma’nolarini beruvchi janrni toping.
*;latifa




Predmetlar, o‘simliklar, narsalar, jonivorlar, ranglar orqali ijtimoiy hodisalarni umumlashtirish
demakdir. Chunonchi, kabutar — tinchlik ramzi, gul va bulbul — ma’shuqa va oshiq ramzi, qizil
rang — ozodlik ramzi va hokazo. Ushbu ta’rifga mos keluvchi javobni belgilang.
*simvolik obraz

Bunda qush, hayvon, hasharot kabilar insonlarga xos bo‘lgan xususiyatga ega qilib ko‘rsatiladi,
boshqacha qilib aytganda, ular insoniylashtiriladi va shu orqali hayotdagi ayrim odamlarning
nuqsonlari ustidan kulinadi. Ushbu ta’rifga mos obraz turini aniqlang.
*majoziy obraz

Asar voqealarining markazida turib, syujetni harakatga keltiradigan, yozuvchi ifodalamoqchi
bo‘lgan asosiy g‘oyani o‘zida tashiydigan shaxslar...
*Bosh obraz deyiladi

Badiiy asarda ma’lum bir g‘oyani ifodalovchi, juda kam ishtirok etgan obrazlar...
* epizodik personajlar yoki yordamchi obrazlar deyiladi.

Hayotning yozuvchi idealiga muvofiq tomonlarini tasdiqlash uchun asarga kiritilgan
obrazlar...
* ijobiy obrazlar 

Hayotning biror tomonini inkor qilish uchun xizmat qila-
*Salbiy obrazlar

…badiiy asarni sharhlash, uning mazmun mohiyatini, undagi badiiy konsepsiyani idrok etish
demakdir. Nuqtalar o‘rniga mos javobni q o‘ying.
*talqin, interpretatsiya



“Og‘zini ochmasdan qattiq kekirdi, keyin baqbaqasini osiltirib kuldi” Ushbu parcha qaysi
hikoyadan olingan?
*O`g`ri

Obrazga bevosita yozuvchining o‘zi tomonidan berilgan ta’rif nima deb yuritiladi?
* «muallif xarakteristikasi»

Badiiy asarda to‘laqonli inson obrazini yaratishdagi muhim unsurlardan biri?
* badiiy psixologizm, portret, muallif xarakteristikasi, personaj nutqi

Roqiya bibi obrazi qaysi hikoya qahramoni?
*Mening o`g`rigina bolam hikoyasi

Qisqalik, syujet o‘tkirligi qaysi janr xususiyatiga xos?
*novella

Sho‘ro davri adabiyotida mazmunning salmoqdorligi nima bilan izohlangan?
* kommunistik g`oyalarga nеchog`li mos yoki mos emasligi bilan izohlangan

Badiiy adabiyot shaxslararo, avlodlararo, millatlararo muloqotning amalga oshishiga xizmat
qiladi. Bu adabiyotning qaysi funksiyasi?
*kommunikativ funksiya

Badiiy adabiyot shaxsni aqlan va ruhan kamolga yetkazadi, jamiyatning ma’nan tozarishi va
yuksalishiga xizmat qiladi. Bu adabiyotning qaysi funksiyasiga taalluqli?
*Tarbiyaviy (didaktik) funksiya

Shunday she’rlar bo‘ladiki, ularda fikr, tuyg‘ular oqimi ko‘zga yaqqol tashlanib turadi –
ularda voqeadan vaziyat yaratiladi – lirik qahramondan tashqari personajlar ham qatnashadi.
Bunday she’rlar ilmda nima deb ataladi?
*personajli lirika

Badiiy asarda ishtirok etuvchi shaxslar o‘rtasidagi yuzma-yuz kurash yoki qahramon, o‘z atrofini
qurshab olgan muhiti, o‘z-o‘zli bilan ruhiy to‘qnashuvi, olishuvi nima deb ataladi?
*konflikt

Syujetning kirish, boshlanma qismi, asar voqeasi bo‘lib o‘tadigan joy, qahramonlarning
konfliktigacha bo‘lgan paytdagi qiyofasi, holatini namoyon etadigan vaziyat, shart-sharoit tasviri
adabiyotshunoslikda nima deb ataladi?
*Ekspozitsiya

Badiiy asar syujetida konflikt va harakatning paydo bo‘lishi, boshlanishiga sabab bo‘ladigan
voqea...
*tugun

Syujet tugunidan so‘ng asarda voqelikning zo‘rayib, kengayib, keskinlashib borishi nima
deyiladi?
*voqea rivoji

Syujetni tutib turuvchi asosiy unsurlar qaysilar?
*tugun, voqea rivoji va kulminatsiya syujetni tutib turuvchi asosiy unsurlar sanaladi

Asardagi voqea rivojining yuksak cho‘qqisi...
*kulminatsiya

…- asarda tasvirlangan voqealar rivojlanishi natijasida yuzaga kelgan qahramonlarning holati,
ulat o‘rtasidagi kurashning xotimasidir. Nuqtalar o‘rniga kerakli javobni belgilang.
*yechim

… so‘z oldi, avvalgi so‘z . Badiiy asardagi muqaddimaning bir turi bo‘lib, bunday muqaddima
kitobxonni muallif hayoti, voqealar qisqacha mazmuni, pyesalar esa qatnashuvchilar bilan
tanishtiradi. Nuqtalar o‘rniga mos keladigan javobni belgilang.
*prolog

Badiiy asar oxirida qahramonlarning keyingi taqdirini so‘zlab beruvchi xotima nima deb
yuritiladi?
*Epilog (epi... va — soʻz) — badiiy asarda voqea tasviridan soʻng qahramonlarning keyingi taqdirini soʻzlab beruvchi xotima qism




Misra yakunida keluvchi so`z, qo`shimcha, ba’zan so`z birikmalarining ohangdosh bo`lib
kelishi nima deb ataladi?
*qofiya

She’riy misralarda bir xil tovushlar takrori...
* alliteratsiya

Misralar boshida bitta so`zning takrorlanishi adabiyotshunoslikda nima deb ataladi?
*Anafora

Bu she’r tizimi misralarda cho`ziq va qisqa hijolarning muayyan tartibda (rukn, stopa)
takrorlanib kelishiga asoslanadi. Bu she’r tizimi unlilari cho`ziq qisqaligi jihatidan sezilarli
farqlanuvchi tillarga ko`proq xosdir.Mazkur ta’rif quyidagilardan qay biriga xos?
* Metrik she’r tizimi misralarda cho‘ziq va qisqa hijolaming muayyan tartibda (rukn, stopa) takrorlanib kelishiga asoslanadi. Bu she’r tizimi unlilari cho'ziq qisqaligi jihatidan sezilarli farqlanuvchi tillarga ko'proq xosdir

Bu she’r tizimida misralardagi urg`ular miqdori o`lchov asosi qilib olinadi. Ya’ni, bu tizimda
misralardagi bo`g`inlar miqdori ahamiyatsiz, urg`ular miqdori teng bo`lsa kifoya.Mazkur fikrga
mos javobni toping.
*tonik she’riyatda

Bu she’r tizimiga misralardagi bo`g`inlar miqdorining tengligi o`lchov asosi sanalib, bu
tizim bo`g`inlari sifat jihatidan sezilarli farqlanmaydigan tillarga xosdir. Mazkur ta’rifga mos
keluvchi she’r tizimini belgilang.
*sillabik

A.Fitrat qaysi vaznni “milliy vazn” deb atagan?
*barmoq vaznini

Misralar boshida bitta so`zning takrorlanishi adabiyotshunoslikda nima deb ataladi?
*Anafora

"Milliy vaznimizda asos so`z bo`g`imlarining sanog`idir. Bir baytning birinchi misra'i necha
bo`g`im esa, ikkinchi misra'i ham shuncha bo`g`im bo`ladir. Bo`g`imlarning harf, cho`zg`i
sonlariga esa ahamiyat berilmaydir" Barmoq vazni haqidagi ushbu fikr muallifini toping.
*Fitrat

Qaysi metod biografik metodga yaqin va u bilan birlikda qo`llanib, badiiy asarning ijodiy
tarixini o`rganishni maqsad qiladi?
* Ijodiy-gеnеtik mеtod biografik mеtodga yaqin va u bilan birlikda qo`llanib, badiiy asarning ijodiy tarixini o`rganishni maqsad qiladi. Bu mеtod adabiyotshunosga hayot matеrialining badiiy obrazga aylanish jarayoni, badiiy matnning sayqallanish yo`lini kuzatish imkonini bеradi. Mazkur mеtod tadqiqotchining asar qoralamalari, uning turli nashr variantlari, tarixiy hujjatlar va shu kabilarni chuqur o`rganishini, konkrеt faktlar asosida asarning yaratilish tarixi va omillarini ochib bеrishini taqozo etadi. A

Mazkur metod tadqiqotchining asar qoralamalari, uning turli nashr variantlari, tarixiy hujjatlar va
shu kabilarni chuqur o`rganishini, konkret faktlar asosida asarning yaratilish tarixi va omillarini
ochib berishini taqozo etadi. Fikr qaysi metod haqida?
* Ijodiy-gеnеtik mеtod biografik mеtodga yaqin va u bilan birlikda qo`llanib, badiiy asarning ijodiy tarixini o`rganishni maqsad qiladi. Bu mеtod adabiyotshunosga hayot matеrialining badiiy obrazga aylanish jarayoni, badiiy matnning sayqallanish yo`lini kuzatish imkonini bеradi. Mazkur mеtod tadqiqotchining asar qoralamalari, uning turli nashr variantlari, tarixiy hujjatlar va shu kabilarni chuqur o`rganishini, konkrеt faktlar asosida asarning yaratilish tarixi va omillarini ochib bеrishini taqozo etadi. A

R.Qo`chqorning A.Qahhor romanlarining ijodiy tarixi haqidagi ilmiy ishida qaysi yondashuv
samara bilan qo`llangan?
* Adabiyotshunosligimizda ijodiy-gеnеtik yondashuv samara bilan qo`llangan tadqiqotlardan biri sifatida R.Qo`chqorning A.Qahhor romanlarining ijodiy tarixi haqidagi ilmiy ishini ko`rsatish mumkin.

Qaysi tahlilda badiiy asarga belgilar tizimi, badiiy obrazga esa belgi deb qaraladi, shu bois
semiotik tahlil badiiy asardagi obraz belgilarning ma'no qirralarini o`rganishni maqsad qiladi?
* (Immanеnt tahlil )Sеmiotik yondashuvda badiiy asarga bеlgilar tizimi, badiiy obrazga esa bеlgi dеb qaraladi, shu bois sеmiotik tahlil badiiy asardagi obrazbеlgilarning ma'no qirralarini o`rganishni maqsad qiladi.

Epik asarning noplastik elementlari deyilganda....
* Epik asarning noplastik elеmеntlari dеyilganda muallifning mushohadalari, fikrlari, tasvir prеdmеtiga hissiy munosabati kabilar tushuniladi

Bu tipdagi she’rning an'anaviy barmoq yoki aruzdagi she’rdan farqli jihatlaridan biri shundaki,
bundagi ohangdorlik avval boshdan ma'lum maromga solinmaydi, muayyan maromga mos
kechinmalar ifodalanmaydi. Aksincha, bunda fikr-tuyg`uga mos ohang so`zning ma'nosi asosida
yuzaga keladi, ya'ni bu o`rinda ma'no asosida o`qiymiz va so`zlarni shunga mos ohanglarga
o`raymiz. Mazkur fikrga mos javobni belgilang.
* Sarbastda yozilgan shе'rning an'anaviy barmoq yoki aruzdagi shе'rdan farqli jihatlaridan biri shundaki, bundagi ohangdorlik avval boshdan ma'lum maromga solinmaydi, muayyan maromga mos kеchinmalar ifodalanmaydi.

Qaysi o‘zbek olimi "Bizning O`rta Osiyo turklari tomonidan qachon qabul etilgani aniq emas.
Biroq hijriy 462 da Qashqarda yozilgan mashhur "Qutadg`u bilik" kitobining shu aruz vaznida
yozilg`ani e'tibor etilsa, juda eskidan qabul etilgani ma'lum bo`ladur” deb aruz vazni haqida fikr
bildirgan?
* Fitrat “Adabiyot qoidalari”

Hayotni badiiy aks ettirishning qaysi prinsipi xarakterlarning ularni shakllantirgan ijtimoiy
tarixiy sharoitga, ko`proq shu sharoit bilan belgilanuvchi xarakter mantiqiga muvofiq harakat
qilishlarini taqozo qiladi?
*realistic prinsipi

Realizmning ziddi sifatida maydonga chiqqan yo‘nalishni toping.
* Rеalizmning ziddi sifatida maydonga chiqqan «modеrnizm» esa XIX asr oxiri—XX asrda vujudga kеlgan qator «izm»larni (simvolizm, futurizm, surrеalizm, ekzistеnsializm va absurd adabiyoti, «ong oqimi» adabiyoti, gipеrrеalizm va b.) ham o`z ichiga oladi.

Qaysi yo‘nalish XIX asr oxiri—XX asrda vujudga kelgan qator «izm»larni (simvolizm,
futurizm, surrealizm, ekzistensializm va absurd adabiyoti, «ong oqimi» adabiyoti, giperrealizm
va b.) ham o`z ichiga oladi.
* Rеalizmning ziddi sifatida maydonga chiqqan «modеrnizm» esa XIX asr oxiri—XX asrda vujudga kеlgan qator «izm»larni (simvolizm, futurizm, surrеalizm, ekzistеnsializm va absurd adabiyoti, «ong oqimi» adabiyoti, gipеrrеalizm va b.) ham o`z ichiga oladi.

Mutaxassislar XX asrning o`rtalaridan «modernizm» o`rnini qaysi yo‘nalish egallaganini
ta'kidlaydilar?
* «postmodеrnizm»

…badiiy asarni sharhlash, uning mazmun mohiyatini, undagi badiiy konsepsiyani idrok etish
demakdir. Nuqtalar o‘rniga mos javobni q o‘ying.
*Talqin




… badiiy asarni tadqiqotchi sifatida o`qish va uqish demakdir. Nuqtalar o‘rniga mos javobni q
o‘ying.
*Tahlil

Tushunish jarayonining nazariy muammolarini o`rganuvchi soha qaysi?
* gеrmеnеvtika

Qaysi metod badiiy asarni boshqa asar(lar) bilan qiyosan tahlil qilishni ko`zda tutadi?
*qiyosiy metod

Qaysi metod badiiy asarni muallifining hayot yo`li kontekstida o`rganishni nazarda tutadi?
*biografik metod

Qaysi metod biografik metodga yaqin va u bilan birlikda qo`llanib, badiiy asarning ijodiy
tarixini o`rganishni maqsad qiladi?
* Ijodiy-gеnеtik mеtod

Mazkur metod tadqiqotchining asar qoralamalari, uning turli nashr variantlari, tarixiy hujjatlar va
shu kabilarni chuqur o`rganishini, konkret faktlar asosida asarning yaratilish tarixi va omillarini
ochib berishini taqozo etadi. Fikr qaysi metod haqida?
* Ijodiy-gеnеtik mеtod

Qaysi tahlilda badiiy asarga belgilar tizimi, badiiy obrazga esa belgi deb qaraladi, shu bois
semiotik tahlil badiiy asardagi obraz belgilarning ma'no qirralarini o`rganishni maqsad qiladi?
* (Immanеnt tahlil )Sеmiotik yondashuvda badiiy asarga bеlgilar tizimi, badiiy obrazga esa bеlgi dеb qaraladi, shu bois sеmiotik tahlil badiiy asardagi obrazbеlgilarning ma'no qirralarini o`rganishni maqsad qiladi.

Sakkizta asl ruknning biri bo‘lgan faulun chizmasi to‘g‘ri berilgan javobni toping
* Faulun v - -
Foilun - v –
Mafoiylun v - - -
Foilotun - v - -
Mustaf'ilun - - v –
Maf'ulotu - - - v
Mutafoilun v v - v –
Mafoilatun v - v v -

Epik asarning noplastik elementlari deyilganda....
* muallifning mushohadalari, fikrlari, tasvir prеdmеtiga hissiy munosabati kabilar tushuniladi

Quyidagilardan qaysi biri kichik epik shakllarga mansub emas?

Javoblardan qay biri katta epik shaklga mansub emas?

Yunoncha qayta nomlash ma’nosini anglatadigan, majoz-kinoya — ikki tushuncha
o‘rtasidagi yaqinlikka asoslanadigan ko‘chimning nomini toping
*metonimiya

She’r bandlarida aynan takrorlanadigan misra yoxud misralar nima deb yuritiladi?
*refren (naqarot)



Quyidagilardan qaysi biri kichik epik shakllarga mansub emas?

Javoblardan qay biri katta epik shaklga mansub emas?
*Kichik epic shaklllar, masallar, latifa, rivoyat, hikoyat, ertak, adabiy ertak, afsona, badiya, etiyut, ocherk, esse,
O`rta epic shallar: qissa (povest)

Yunoncha qayta nomlash ma’nosini anglatadigan, majoz-kinoya — ikki tushuncha o‘rtasidagi
yaqinlikka asoslanadigan ko‘chimning nomini toping
*metonimiya

Odamlarga xos bo‘lgan xislatlarni jonsiz predmetlar, tabiat hodisalari, hayvonot, parranda, qush
kabilarga ko‘chirish orqali paydo bo‘ladigan tasvir usulidir. Ushbu ta’rifga mos javobni toping.
*jonlantirish

Tasvirlanayotgan shaxs, predmet va voqea-hodisaning muayyan jihatlarini bo‘rttirib, kuchaytirib
tasvirlash usuli nima deb yuritiladi?
* Mubolag'a (lof urish,bo'rttirish)

Inkorning bir ko‘rinishi bo‘lib, tasvir obyekti ustidan kesatish, qochiriq y o‘li bilan yashirin
kulish, piching nima deb yuritiladi?
*kinoya

Achchiq zaharhanda, istehzoli ta’na, pichingga asoslangan tasvir usuli nima deb yuritiladi?
*sarkazm

o‘zbek xalq ertaklari, dostonlaridagi an’anaviy o‘rinlar (boshlanma, personajlar tavsifi,
ruhiy holatlar, peyzaj, afsonaviy qasrlar)da keng qo‘llanadigan tasvir usulini toping.
*saj

She’rning bir qismini bir tilda, boshqa qismini ikkinchi tilda yozish san’ati nima deb yuritiladi?shir-u shakar

g‘azal matla’sidagi (qasida boshidagi) bosh misraning g‘azal maqta’sining (qasidaning) so‘nggi
misrasi o‘rnida muayyan maqsad bilan takrorlanishi nima deb yuritiladi?
*rad ul-matla

Bir o‘zakdan hosil bo‘lgan ma’nodosh so‘zlarni muayyan g‘oyaviy-badiiy maqsadda ishlatish
san’ati nima deb ataladi?
*ishtiqoq

badiiy asarda narsa-hodisalarni jonli tasvirlash, his-tuyg‘u va kechinmalarni yorqin ifodalashga
xizmat kiluvchi til vositalarining umumiy nomi
* BADIIY TASVIR VA IFODA VOSITALARI – badiiy asarda narsa-hodisalarni jonli tasvirlash, his-tuyg‘u va kechinmalarni yorqin ifodalashga xizmat qiluvchi til vositalarining umumiy nomi. Adabiyotshunoslikda ushbu tushuncha turli nomlar bilan yuritiladi: figuralar, sintaktik figuralar, stilistik figuralartilning poetik vositalari, tilning badiiy-tasviriy vositalari, tasviriy vositalarifoda-tasviriy vositalar 

Sharq she’riyatidagi ikki misrali band turi nima deb yuritiladi?
*bayt(masnaviy)

Raqsbop qo‘shiq degan ma’noni anglatuvchi - 1) o‘rta asrlar fransuz adabiyotidagi qat’iy
she’riy shakl, bir xil qofiyalanish tartibidagi (ababbebe) har biri sakkiz misradan tashkil topgan
uchta band, bandning oxirgi misrasi tarje’ sifatida takrorlanadigan, o‘quvchiga murojaat kilingan
yarim band (turt misralik - bebe) bilan yakunlanuvchi she’rning nomini aniqlang.
*ballada

Noshirlikning tijoriy tomoni bilan bog‘lik holda yuzaga kelgan termin, katta tirajda chop etilgan
va tez tarqalib ketgan, tijoriy nuqtai nazardan muvaffakiyat qozongan kitob nima deb ataladi?
*bestsellar




Adabiy asardagi obrazlar, syujet motivlari, ayrim epizodlar, xarakterlar va sh.k.larda
kuzatiluvchi mushtaraklik, o‘xshashliklar nima deb ataladi?
*sayyor sujet

Asar mazmunining qisqacha bayoni. Noshirlik amaliyotida kitoblarning ichki muqovasida, ilmiy
maqolalarning sarlavhasidan keyin beriladi. Fikr nima haqida?
* ANNOTATSIYA (lot. annotation – izoh, sharh)

Guldasta degan ma’noni anglatadi. Biror milliy adabiyot, davr, adabiy yo‘nalish va sh.k.larga
mansubligi jihatidan tanlangan ijodkorlar asarlaridan namunalarni jamlovchi to‘plam nima deb
yuritiladi?
* ANTOLOGIYA (yun. guldasta)
bayoz

Eskirgan, iste’moldan chiqqan so‘z (yoki grammatik shakllar). Ulardan tarixiy mavzudagi
asarlarda davr koloritini berish, qahramonlar nutqini individuallashtirish (zamonasiga mos holda)
kabi maqsadlarda foydalaniladi. Ushbu fikrga mos javobni toping.
* ARХAIZM. Va istorizm

Muallifi ma’lum bo‘lgan, ixcham shaklda va ta’sirli ifoda etilgan umumlashma fikr nima?
*Aforizm

Keng ma’noda metaforaning bir ko‘rinishi, jonsiz narsa-hodisalarga inson, umuman, jonli
mavjudotga xos sifatlarning berilishi nima deyiladi?
* JONLANTIRISH

Dramatik janr, ko‘proq maishiy mavzudagi, qiziqarli intriga asosiga qurilgan, o‘ynoqi qo‘shiq
kupletlar va sho‘x raqslarni o‘z ichiga olgan pyesa nomini aniqlang.
*melodrama

XX asrning 20 - 30-yillari sho‘ro adabiyotshunosligida kuzatilgan qarashlar tizimi, adabiyotga
yondashuv tamoyili. Adabiyot va san’at ijtimoiy-iqtisodiy bazisning ustqurmasi, ular mafkura
sohasi sifatida sinfiy tabiatga ega degan qarashni mutlaqlashtirish natijasi o‘laroq yuzaga kelgan
metodning nomini aniqlang.
*sotsiolistik realizm

Sarguzasht adabiyotining bir tarmog‘i, syujeti asosida sirli jinoyatlarni ochish bilan bog‘lik
voqealar yotuvchi asarlarning umumiy nomi nima deb ataladi?
*dedektiv adabiyot

Muayyan ta’limiy, tarbiyaviy maqsadlarda yaratilgan adabiy asarlarning umumiy nomi niam deb
ataladi?
*didaktik

Kompozitsion jihatdan nisbiy mustaqillikka ega ikki asardan tashkil topgan asarning nomini
aniqlang
* DILОGIYA

Xalq og‘zaki ijodidagi voqeaband syujet asosiga qurilgan yirik hajmli asarlar bo‘lib, ular baxshi
(oqin, jirov, manaschi)lar tomonidan musiqa (do‘mbira, qo‘biz va b.) jo‘rligida ijro kilingan,
og‘izdan-og‘izga o‘tib bizgacha yetib kelgan. Mazkur fikrga mos asarni toping.
*doston

Syujet unsuri; epik yoki dramatik asar asosida yotgan asosiy voqealar rivojining yakuni, ularning
nihoyasida qahramonlar ruhiyatida, taqdirida yuzaga kelgan holatni, personajlar orasidagi
konfliktning yechimini bayon etuvchi syujet qismi nima deb yuritiladi?
*yechim

Stilistik figuralardan biri, she’riy misralarda ifodalanayotgan fikr ifodasini atayin tugatmay
qoldirish. Unda fikr oxirigacha ifodalanmasa-da, uning aniq anglashilib turishi shart, buning
uchun esa avvalgi misralarda puxta zamin hozirlanishi lozim. Fikrga mos javobni aniqlang.
*JIM QOLISH – stilistik figuralardan biri, she’riy misralarda ifodalanayotgan fikr ifodasini atayin tugatmay qoldirish. J.q.da fikr oxirigacha ifodalanmasa-da, uning aniq anglashilib turishi shart, buning uchun esa avvalgi misralarda puxta zamin hozirlanishi lozim

Qofiya bilan bog‘liq she’r san’atlaridan biri, bayt tarkibida uch yoki undan ortiq qofiyadosh
so‘zlar juftligini keltirish nima deyiladi?
*zulqavofiy

Qofiya bilan bog‘liq she’r san’atlaridan biri, bayt tarkibida asosiy qofiyadan tashqari yana bitta
qofiyadosh so‘zlar juftligini keltirish, ya’ni u baytda qofiyadosh so‘zlar juftligi ikkita bo‘lishini
taqozo qiladi. Fikrga mos javobni belgilang.
*zul qofiya tayn

Lirik kechinma o‘zga shaxs tilidan ifoda etiluvchi she’r. Ya’ni bunda shoir go‘yo o‘zga shaxsga
evriladi, uning “roli”ni ijro qiladi. Fikrga mos javobni aniqlang.
*ijroviy lirika

juftlashmok, uylanish ma’nosini anglatuvchi mumtoz adabiyotdagi she’riy san’atlardan biri,
bayt misrasida ikki yoki undan ortiq so‘zning yonma-yon yoki bir-biriga yaqin holda ohangdosh
(o‘zaro qofiyadosh) bo‘lib kelishi qanday nom bilan ataladi?
*tajnis, jinsdosh

Shubhaga solish, adashtirish ma’nosini beruvchi mumtoz adabiyotdagi she’riy san’atlardan biri,
she’rda (ba’zan nasrda ham) bir so‘zni bir joyning o‘zida ikki ma’noda ishlatish qanday nom
bilan ataladi?
*iyhon

“Badoyi us-sanoyi” kimning qalamiga mansub asar hisoblanadi?
*atauloh husayniy




Gap bo‘laklarining odatdagi tartibini o‘zgartirish asosida yuzaga keluvchi sintaktik usul, stilistik
figuraning nomini aniqlang.
*Inversiya hodisasi bo`lishi kerak yoki o`zgartiruv, figura

Aslida sahnaga mo‘ljallab yozilmagan asarlarni (ko‘proq, epik asarlarni) sahnalashtirish uchun
qayta ishlash nima deb ataladi?
* Insenirovka– (lot. sahna)



O‘rtada joylashgan, ichidagi degan ma’noni bildiradigan, o‘rta asrlar teatrlarida o‘ynalayotgan
asosiy spektaklning parda oralaridagi tanaffus payti ijro etilgan maishiy mavzudagi kichik hajviy
sahna ko‘rinishi, estrada san’ati va televideniening rivojlanishi bilan bog‘liq holda faollashgan
komik xarakterdagi kichik dramaturgik janr, ba’zan miniatyura nomi bilan ham yuritiladi.Fikrga
mos javobni aniqlang.
*intemediyua

Lirik qahramonning ishqiy kechinmalari tasvirlangan lirik asarlar nima deb ataladi?
*lirika

Mumtoz adabiyotdagi she’riy san’at, badiiy asarda hayvonlar, qushlar va jonsiz narsalarni xuddi
insonlar kabi so‘zlatish qanday san’at turi hisoblanadi?
*INTOQ (ar. so'zlatish, gapirtirish) jonlantirish

Mumtoz adabiyotdagi she’riy san’atlardan biri, she’rda ma’lum bir poetik maqsadda mashhur
maqol, matal yoki hikmatli so‘z keltirish nima deb ataladi?
*irsoli masal

Obrazlar galereyasi nima?
*badiiy asardagi ma’lum guruhma mansub obrazlar

Qaysi javobda g‘azal unsuri ko‘rsatilmagan?
*

“O‘tgan kunlar” romanidagi qaysi qahramonlar obrazlar galereyasini tashkil etadi?
*homid, sodiq, mutal. Jannat kampir

Qaysi asarlar yasama sujetlardan foydalanib yaratilgan?
*mifologik

Psixologik konflikt yetakchi bo‘lgan asarlarni toping.
* psixologik konflikt yetakchi bo’lgan asarlar (“Sarob” - A.Qahhor; “Ulug’bek xazinasi” – O.Yoqubov)
*maymum yetaklagan odam, qora kitob

Konflikt turlari qaysi javobda to‘g‘ri ko‘rsatilgan?
* Psixologik (ruhiy) konflikt

Download 52,29 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish