So’z boshi

Qand-moylar  -  saxarozaning  yuqori  molekulali  yog‘  kislotalari  bilan  xosil 
qilgan    noto‘liq  murakkab  efirlari  bo‘lib,  ularni  olishda  boshlang‘ich  material 
bo‘lib,  saxaroza  va  individual  yog‘  kislotalari  (stearin,  palmitin,  laurin  va 
boshqalar)  yoki  kokos,  palma  va  boshqa  o‘simlik  moylarining  aralashmalari 
xizmat  qiladi.  Saxarozaning  molekulasida  sakkizta  ON  guruhi  bo‘lganligi  uchun, 
uni  eterifikatsiya  qilish  xisobiga  turli  xil  sirt  faollikka  ega  bo‘lgan  moddalarni 
sintez  qilish  mumkin  bo‘ladi.  Qand-moylar  o‘z  xossalari  bo‘yicha  SFM  bo‘lib, 
F.A.Joglo  saxarozadan  bir  qator  mono  va  diefirlarini  sintez  qildi  va  ularni 
surtmalar  texnologiyasida  emulgator  sifatida  foydalanishga  tavsiya  qildi.  Uning 

---

75 
 
taklifiga ko‘ra palmitin va stearin kislotalarining diefirlarining 2% miqdori, vazelin 
moyi  (47%),  suv  (45%),  metilsellyuloza  (1%)  va  serezin  (5%)  bilan  s/m  tipidagi 
emulsiyani  xosil  qilishda  mustaxkam  konsistensiyani  paydo  qiladi  (GLB-7). 
Metilsellyuloza  va  serezin  bu  erda  suvni  o‘ziga  shimib  oluvchi,  qurituvchi 
vazifasini  o‘taydi.  Salitsil  kislotasi,  sulfatsil  natriy  kabi  bir  qator  moddalardan 
surtma  tayyorlashda  ushbu  emulgator  vazelin-lanolinni  asoslarga  nisbatan  bir 
qancha  afzalliklarni  nomoyon  etgan.  Qand-moy  toza  xolatda  xidsiz,  ta’msiz  va 
rangsiz  kristall  bo‘lib,  100
0
S  haroratga  turg‘un,  lekin  120
0
S  haroratda 
parchalanadi.  Organizmda  yog‘  kislotalari,  glyukoza  va  fruktozaga  parchalanadi. 
Teriga  xech  qanday  allergik  va  sensiblizatsiyalovchi  ta’sir  ko‘rsatmaydi,  pH 
ko‘rsatkichi va suv balansining doimiyligini ta’minlaydi. 
Farmatsevtik amaliyotda ishlatiladigan tvinlar 
t/r 
Sotuvdagi 
nomi 
Kimyoviy tarkibi 
GLB (+) 
n 
Konsisten 
siyasi 
1. 
Tvin – 20 
Polioksietilen-(20)-
sorbitanmonolaurat 
16,7 
6 
Suyuq 
2. 
Tvin – 40 
Polioksietilen-(20)-
sorbitanmonopalmitat 
15,6 
6 
Suyuq 
3. 
Tvin – 60 
Polioksietilen-(20)-
sorbitanmonostearat 
14,9 
6 
Suyuq 
4. 
Tvin – 61 
Polioksietilen-(4)-
sorbitanmonostearat 
9,6 
2 
Qattiq 
5. 
Tvin – 65 
Polioksietilen-(20)-
sorbitantristearat 
10,5 
6 
Qattiq 
6. 
Tvin – 80 
Polioksietilen-(20)-
sorbitanmonooleat 
15,0 
6 
Suyuq 
7. 
Tvin – 81 
Polioksietilen-(5)-
sorbitanmonooleat 
10,0 
2 
Suyuq 
8. 
Tvin – 85 
Polioksietilen-(20)-
sorbitantrioleat 
11,0 
6 
Suyuq