Sotsiologiyasi


V.  3.  Ijtim oiy strukturani  tadqiq  etishda  modernizm



Download 3,9 Mb.
Pdf ko'rish
bet42/48
Sana26.09.2021
Hajmi3,9 Mb.
#185601
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   48
Bog'liq
1madaniyatsotsiologiyasipdf (1)

V.  3.  Ijtim oiy strukturani  tadqiq  etishda  modernizm
Konkret  ijtim oiy  faoliyat  yuritish jarayonida  m odern  loyiha- 
si  o ‘zini  shunday  holat  sifatida  aks  ettirishi  lozim   ediki,  unda 
m adaniy  va  texnologik  modernizatsiya,  sekulyarizatsiya,  yan- 
gi  ijtim oiy  sohalar  ishlab  chiqarilishi  lozim  b o ‘lgan.  M adaniy, 
iqtisodiy  va  siyosiy  m odernizatsiyaning  asosi  b o ‘lib  “raqobat- 
bardosh  dem okratiya”,  ijtim oiy-iqtisodiy  bozor  x o ‘jalig i  kabi 
fundam ental  institutlar  xizm at  qilm og‘i  lozim  edi.  Individlar va 
kichik  guruhlar  hayotida  esa  m odernizatsiya  loyihasini  barcha 
hayotiy  im koniyatlarning  oshishi,  yangi  ijtim oiy  aloqalam ing 
paydo  b o ‘lishi va o‘rnatilishi orqali  ko‘rish m um kin b o ‘lgan.
M odernizatsiya  tom onidan  olib  kelinishi  kutilayotgan  ijti­
moiy  tenglikka  erishish  harakatida  ijtimoiy  strukturaning  qanday 
tuzilganligi  asosiy  rol  o ‘ynadi.  Jam iyatning  sinfiy  bo‘linishini, 
ijtim oiy  tabaqalashuvini  va  ijtim oiy  m obillikni  tadqiq  etib 
o ‘rganish uehta m aqsaddan kelib  chiqqan holda am alga oshdi:
-   tengsizlikning  qaysi  qoidasiga  binoan  b o ‘linayotganligini 
topish  va  tasvirlab  berish,  y a ’ni  kamyob,  lekin  ju d a   qiymatli 
hisoblangan  daromad,  ta ’lim,  hokim iyat,  maqom  kabi  ijtimoiy 
resurslarning  qanday  tengsizlik  qoidasiga  binoan  b o ‘linishini 
o ‘rganib chiqish;
-   yuqorida  ko‘rsatib  o ‘tilgan  maqsadni  o ‘rganish jarayonida 
ijtim oiy  resurslarning  b o ‘linish  tartibini  statistik  raqam larga 
asoslangan  holda  emas,  balki  alohida  shaxslam ing  im koniyat- 
larini  o ‘rganishga  asoslangan  holda  yuz  bergani  uchun  ikkinchi 
m aqsad  yuzaga  keldi  -   tengsizlikning  b o ‘linishini  o ‘rganishda 
asosiy m avqelar guruhini  aniqlab olish lozim;
-  m avqelar  guruhining  qay  y o ‘l  va  qay  m iqdorda  tashkil  eti-
129
www.ziyouz.com kutubxonasi


lishini  o ‘rganish ijtim oiy  qatlam larning, y a ’ni  stratalam ing qan­
day  shakllanisliiga  olib  kelinishini  tadqiq  etib,  o ‘rganib  chiqi- 
lishiga  sabab  b o ‘ldi.
0 ‘zaro  bogMangan  bu  uch jarayonni  chuqur  tahlil  va  tadqiq 
etish  natijasi  sifatida jam iyat  ijtim oiy  tuzilishining  ta ’rifi  kelib 
chiqdi.  Avlodlararo  ijtim oiy  mobillik jarayonini  tadqiq  etish  va 
bu jarayonni o ‘rganishda ijtim oiy institut hisoblanm ish oilaning, 
ta'lim ning,  bandlik  darajasining  yuqoriligini  o ‘rganish -   bular- 
ning  barchasi  ijtimoiy  sistem a  (tuzum )ning  shakllanisliiga  olib 
keldi.
Ijtim oiy  tuzumni  tahlil  qilish,  uning  sistem alilik  xususiyatga 
ega  ek a n lig in i  k o ‘rib  ch iq ish ,  bu  h o la tlarn in g   m ad an iy  ji-  
h a tlarin i  aniqlash  hamda  ijtimoiy  tengsizlikning  sabablarini 
k o ‘rsatib  izohlab  berish -   bularning  barchasi  ijtimoiy  vaziyatga 
berilgan sotsiologik tashxis  sifatida qabul  qilina boshlandi yoki, 
boshqacha  aytganda,  vaqt  va  zam onga  berilgan  tashxis  sifatida 
baholandi.  B u tashxis  tanqidiy vazifani  bajargan.
Um um an  olganda,  agar  chuqur  e ’tibor  berib  qaralsa,  ijti­
moiy  strukturaning  tuzilishini  o ‘rganishda  G ‘arb  olimlari  ham, 
m arksizm   davom chilari  ham  bir  g ‘oyani,  y a ’ni  ijtim oiy  tenglik 
g ‘oyasini ilgari surishgan. Ijtim oiy strukturani o ‘rgangan har ikki 
oqim ham o ‘z g ‘oyalariga m a’rifatparvarlik oqim idagi g ‘oyalarni 
asos  sifatida qabul  qilishgan edi.  Lekin bu  ikki oqim tarafdorlari 
o ‘z  g ‘oyalarini  am alga  oshirish  y o ‘llarini  turlicha  tanlashdi  va 
oradan  necha  yillar  o ‘tgandan  so‘ngina  qaysi  y o ‘nalish  k o ‘proq 
sam ara berganligini  vaqt k o ‘rsatib berdi.

Download 3,9 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   48




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish