Sotsial geografiya jumaxanov Sh., Toshpo’latov A

SOTSIAL VA MADANIY GEOGRAFIYA
 Darslik
 
 
9 
olimlari yuqorida zikr etilgan yondoshuvlarning izchil ilmiy natijalar berishiga 
shubha bilan qaraydilar. 
Hozirgi ijtimoiy geografiyaning vujudga kelishi va rivojlanishiga Sobiq 
Ittifoq geograf olim va tadqiqotchilari ham munosib hissa qo’shganlar. Bu davrda 
ijtimoiy geografiyaning rivojlanishida shartli uch bosqichni ajratib ko’rsatish 
mumkin: 
Birinchi bosqich 
— XX asrning 50-yillarigacha bo’lgan vaqtni o’z ichiga 
oladi. Bu davrga xos xususiyatlardan biri ijtimoiy hodisa va jarayonlarning 
ayrimlari iqtisodiy va etnogeografik tadqiqotlar doirasida o’rganildi. Shularga 
karamay aholining turmush sharoitlari, madaniy, maishiy xususiyatlarini 
o’rganishning zarurligi sobiq sovet geografiya fanining dastlabki yillaridayoq 
ta’kidlangan edi. 
Ijtimoiy geografiya aholi geografiyasi asosida shakllandi. Barcha aholi yoki 
muayyan bir ijtimoiy guruhning sotsial rivojlanishidagi hududiy tafovutlarni tadqiq 
etish faqatgana ijtimoiy geografiyaning predmeti bo’lmay, balki mintaqaviy 
sotsiologiyaga ham xosdir. Ammo, sotsioligik tadqiqotlarning hududiy qamrovini 
yetarli darajada deb bo’lmaydi. 
Ikkinchi bosqich 
—bu qisqa davr, ya’ni XX asrning 50 – 70-yillarini o’z 
ichiga oladi. Bu davrda aholi geografiyasi tez rivojlandi va shu bilan birga, 
geografik tadqiqotlarda sotsiologiya kategoriyalari va tushunchalari keng qo’llanila 
boshlandi. 
Uchinchi bosqich 
– keyingi yillarni 
o’z ichiga oladi va ijtimoiy geografiya, 
aynan, shu davrda rasman tasdiqlandi. 
Ushbu 
bosqichda 
bevosita 
ijtimoiy 
geografiyaga xos ishlarning ko’lamini 
yetarli deb bo’lmasada, avvalgilariga 
nisbatan e’tiborga molik ishlar bajariddi. 
Bu davrda bajarilgan ijtimoiy geografik tadqiqotlar sohaviy hamda mintaqaviy 
2-rasm.
Sotsial geografiya o’rganish 
obyektining simvollari

---