Sotsial geografiya jumaxanov Sh., Toshpo’latov A

SOTSIAL VA MADANIY GEOGRAFIYA
 Darslik
 
 
34 
iqtisodiy rivojlanganlik hamda urbanizatsiyalashganlik doirasiga bog’liq holda 
o’zgaradi.
3-jadval 
Dunyo va yirik regionlarning urbanizatsiya darajasi (2016) 
№ 
Hududlar 
Urbanizatsiya (%) 
1 
Shimoliy Amerika (AQSh va Kanada) 
81 
2 
Lotin Amerikasi 
80 
3 
Yevropa 
74 
4 
Okeaniya 
70 
5 
Osiyo 
48 
6 
Afrika 
41 
7 
Rivojlangan mamlakatlar 
78 
8 
Rivojlanayotgan mamlakatlar 
49 
9 
Jahon bo’yicha 
54 
Manba:
Sharipov Sh., Federko V., Safarova N., Rafiqov V. Amaliy geografiya: O’rta ta’lim 
muassasalarining 10-sinfi va o’rta maxsus, kasb – hunar ta’limi muassasalarining o’quvchilari 
uchun darslik. –T.: “O’zbekiston milliy ensiklopediyasi, 2017. [77-b.] 
Iqtisodiy rivojlangan mamlakatlarda shahar aholisining ulushi 75-90 foizga, 
ya’ni yuqori darajaga yetganligi tufayli urbanizatsiyalashish sur’atlari ancha 
pasaygan, ayrim hollarda yirik shaharlardagi aholi soni kamaymoqda. Shunga 
qaramasdan urbanizatsiya jarayoni iqtisodiy rivojlangan davlatlarda taraqqiy 
etishda davom etib, yangi-yangi shakllarning shakllanishiga sabab bo’lmoqda. 
Rivojlanayotgan 
mamlakatlarda 
urbanizatsiyalashish 
jarayoni 
shahar 
aholisining nisbatan past ulushga egaligi tufayli xar tomonlama va xamma 
yo’nalishlarda rivojlanmoqda. Lekin mazkur mamlakatlarda urbanizatsiya 
jarayoning sfat ko’rsatkichlariga mutannosib emas. Shahar aholisi ko’p xollarda 
qishloqlarda ortiqcha bo’lib qolgan aholi xisobiga o’smoqda. Qashshoq qishloq 
aholisining katta qismi yirik va katta shaharlarning hududida joylashib kulbasimon 
urbanizatsiyaning tarqalishiga sabab bo’lmoqda. Shunday urbanizatsiyaning 
shakllari Mexiko, Manila, Pnompen, Dakka, Kolkutta, Bombey va boshqa poytaxt 
shaharlar atrofida keng tarqalgan. Umuman urbanizatsiya jarayoni rivojlanayotgan 

---