Son verstk indd



Download 1,43 Mb.
Pdf ko'rish
bet11/97
Sana13.06.2022
Hajmi1,43 Mb.
#664988
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   97
Bog'liq
2020-1-verstka

КАСБИЙ ТАЪЛИМ
мони
4
қабул қилиниб, давлатимиз раҳбари 
томонидан касб-ҳунар таълими тизимининг 
шаклан ва мазмунан мутлақо янги тармоғини 
яратиш вазифаси қўйилганлиги ҳам мавзу
-
нинг ғоят долзарблигини белгилайди.
Бу эса биринчи навбатда, тараққий этган 
давлатларнинг илғор тажрибалари асосида 
ўрта бўғин кадрларида касбий кўникмаларни 
шакллантириш омиллари, унинг интеграл
-
лашган методик таъминоти, умумкасбий, ког
-
нитив ва ижтимоий компетенциялар таркиби
-
га аниқлик киритиш заруратини туғдирган.
Эътироф этиш керакки, таълим бўйича 
Халқаро комиссия томонидан ХХI аср – фан 
техника тараққиёти даврида таълим олди
-
га тўртта устивор мақсад қўйилди: яшашни, 
англашни, бажаришни ўрганиш ҳамда бирга
-
ликда яшаш, англаш ва бажаришни ўрганиш
5

Айни пайтда таълим соҳасидаги нуфузли 
Халқаро экспертлар
6
томонидан таълим тар
-
бия жараёнига икки хил кўникмаларни уйғун 
жорий этиш таклиф этилмоқда. Булар: “Hard 
skills – (инглиз. “қаттиқ” малака) касбий мала
-
калар ҳамда “Soft skills” – (инглиз. “юмшоқ”, 
“мослашувчан” малака) универсал компетен
-
циялар
7
.
“Hard skills” – малака даражасини аниқ-
лаш ва ўлчаш мумкин бўлган билимлар маж-
муи сифатида 
(матнни компьютерда те риш 
малакаси, автомобилни бошқариш кў никмаси, 
инглиз тилида гапириш, математик билим, 
компьютер дастурларидан фойдаланиш кў
-
никмаси)
, “soft skills” аниқ ва умумий ўлчов 
бирлигига эга бўлмаган мос лашувчан, эгилув
-
чан малакалар (креативлик, жамоада ишлаш 
кўникмаси, ҳиссий барқарорлик ва ҳ.к.) сифа
-
тида қайд этилмоқда.
“Hard skills” – “қаттиқ” малакага эга бў
-
лиш учун муайян касб бўйича аниқ билим за
-
рур бўлади ва бу кўникмаларнинг мавжудлиги 
имтиҳон ўтказиш орқали аниқланади.
“Soft skills” – “юмшоқ” компетенциялар 
(ижодкорлик, мулоқотга киришиши лаёқати, 
жамоада ишлаш қобилияти, қатъиятлилик, 
танқидий фикрлаш ва ҳок.)
эса кўп ҳолларда 
инсон характери ва ҳаётий тажрибасига бево
-
сита боғлиқ бўлганлиги сабабли шахсий фа
-
зилат, хислат, қобилият ва кўникмалар маж-
муаси сифатида талқин этилади
8

“Soft skills” тушунчаси тадқиқот пред
-
мети (объекти) сифатида илмий муомалага 
кириши илк марта 1959-1972 йилларда АҚШ 
армияси шахсий таркибини тайёрлаш жараё
-
нидаги ислоҳотлар билан боғлиқ. Аскарлар
-
нинг шахсий ва жанговор компетенцияларини 
шакллантириш бўйича тадқиқотларга раҳ
-
барлик қилган психолог, эҳтиёжлар назария
-
си муаллифи, мавзулар бўйича апперцептив 
тестларни баҳолашнинг янги методикасини 
ишлаб чиққан профессор Дэвид Макклэланд 
АҚШ давлат департаменти хизматига ходим
-
ларни танлаш жараёнида илк марта “юмшоқ” 
(soft) компетенциялар ва уларни баҳолаш ту
-
шунчасини қўллайди (9).
XXI асрга қадар таълим тизимида ёш-
ларга асосан “hard skills” – “қаттиқ” малака 
да ра жасини беришга эътибор қаратиб келин-
ди. Яъни, муайян касбни пухта эгаллаш, 
унинг сир-асрорларини тўлиқ ўзлаштириш – 
шахснинг етук мутахассис эканлигини белги
-
ловчи асосий фактор сифатида қайд этилган.
XXI аср педагогикаси эса замонавий 
дунё да бу хислатларнинг етарли эмаслиги, эн
-
диликда тафаккурни ривожлантириш, креатив 
макон, муҳит, креатив шахс, креатив маҳсулот 
яратишга бўлган эҳтиёж асосида иш тутиш 
лозимлигини уқтирмоқда.
Халқаро экспертлар томонидан тақдим 
этилаётган тадқиқотларда ўрта бўғин мута
-
хассисларининг меҳнат бозоридаги рақобат
-
бардошлиги ва креатив компетентлилигини 
ошириш, профессионал таълим жараёнини 
4 http://lex.uz/docs/4500926. (Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий 
базаси, 06.09.2019 й., 06/19/5812/3699-сон).
5 Образование: сокрытое сокровище доклад Международной комиссии 
по образованию для ХХI века, представленный ЮНЕСКО. Автор: Jacques 
Delors. Совместное авторство: International Commission on Education for the 
Twenty-first Century.
6 Михаэль Альбрехт – глава подразделения рекрутмента BMW Group. 
Х.Вагнер – декан факультета Studium Generale Мюнхенской высшей школы 
прикладных наук. Б.Бартковяк – (Bettina Bartkowiak) – эксперт по вопросам 
рекрутинга и кадровой политики. M.И.Биндюк – директор платформы 
Expert. В.Остринский, С.Толкачева программа Executive МВА Евразийская 
школа менеджмента (EMAS).
7 «Что такое hard и soft skills?», О.Биккулова, специалист Центра "Гумани
-
тарные технологии". https://proforientator.ru/. ИВК. https://www.mental-skills.
ru/synopses/soft-skills-i-nard-skills-v-chem-raznitsa.html. 
8 В.Шипилов – предприниматель, бизнес-тренер, основатель «SBA 
University». Э.Максудова. Soft skills для IT. Что важнее: знать Java или уметь 
договариваться?. vc.ru (1.06.2018).


9
2020 №1, Kasb-hunar ta’limi

Download 1,43 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   97




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish