Soliq va soliqqa tortish (o'quv qollanma) : O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan darslik sifatida tavsiya etilgan

Yuridik  shaxslardan  olinadigan  mol-mulk  solig'i 
STAVKALARI
t/r
To'lovchilar
Soliq  solinadigan  bazaga 
nisbatan  %  larda  soliq 
stavkalari
1
Yuridik  shaxslar
3,5
2
o 'z i  ishlab  chiqargan  tovariar  (ish­
lar,  xizm atlar)  eksportining  erkin 
alm ashtiriladigan  valutadagi  hissasi 
quyidagi  m iqdorlam i  tashkil  eta- 
digan  eksportchi  korxonalar uchun:
sotishning  um um iy  hajm ida  15 
% dan  30  % gacha  b o 'lganda
belgilangan  stavka  30  %ga 
pasaytiriladi
sotishning  um um iy  hajm ida  30 
% dan  50  % acha  ortish b o 'lg an d a
belgilalfean  stavka  50  %ga 
pasaytiriladi
Izoh:
  Me'yoriy  muddatlarda  o'matilmagan  uskunalar  (foydalanilmagan  usku- 
nalar)  uchun  mol-mulk  solig'i  ikki  baravar stavka bo'yicha  to'lanadi.
K o‘rsatilgan  im tiyoz  savdo-vositachi  korxonalarga,  shuningdek,  erkin 
alm ashtiriladigan  valutaga  xom ashyo  tovarlari-paxta  tolasi,  ip  gazlam a, 
lint,  neft,  neft  m ahsulotlari,  gaz  kondensati,  tabiiy  gaz,  elektr  energiyasi, 
q im m atbaho,  rangli  va  qora  m etallam i  eksport  qiladigan  ishlab  chiqarish 
korxonalariga  tatbiq  etilmaydi.
Soliq bo yicha  imtiyozlar.
Quyidagi  yuridik  shaxslam ing  m ol-m ulkiga  soliq  solinm aydi:
a) 
notijorat  tashkilotlam ing  m ol-m ulkiga,  tadbirkorlik  faoliyati  u chun 
foydalaniladigan  m ol-m ulkdan  tashqari;
soliq  solish  m aqsadida  notijorat  tashkilotlar  deganda  quyidagilar  tu ­
shuniladi:
faqat  davlat  byudjeti  mablagMari  hisobiga  m oliyalanadigan,  tasdiqlan- 
gan  sm etalar  doirasida  xarajatlam i  qoplashga  budjetdan  dotatsiyalar  ola- 
digan  korxonalar,  m uassasalar va  tashkilotlar;
xayriya  birlashm alar,  uyushm alar  va  jam g 'arm alar,  xalqarq  tashkilot­
lar,  diniy  birlashm alar va  boshqa  tashkilotlar:
1) 
ijtim oiy-xayriya  yoki  boshqa  m aqsadlar  u ch u n   b arp o   etilgan,  ta d ­
birkorlik  faoliyati  u ch u n   darom ad  olishni  ko'zlam asligi  ta ’sis  hujjatlarida 
qayd  etilganlari;

---

2) 
moliyaviy  va  boshqa  m ablag‘lam i  m azkur  tashkilotning  xodim lari, 
m uassislari  yoki  a'zolarining  shaxsiy  m anfaatlari  u ch u n   taqsim lam aydigan 
va  investitsiyalam aydiganlari  (m chnat  u ch u n   qo n u n   hujjatlarida  belgilangan 
tartibda  taqdirlashlardan  tashqari);
b) 
xalq  ta ’limi  va  m adaniyat  m uassasalari  ehtiyojlari  uchun  foyda­
laniladigan  m ol-m ulkka;
d)  uy-joy-kom m unal  xo'jaligi  va  boshqa  um um fuqaroviy  aham iyatga 
m olik  sh ah ar  xo'jaligining  m ol-m ulkiga;
e)  nogironlam ing  ja m o at  birlashm alari,  «N uroniy»  jam  arm asi  va 
«O 'zbekiston  chem obilchilari»  uyushm asining  m ulkida  bo'lg an ,  ishlovchi- 
lari  um um iy  sonining  kam ida  ellik  foizini  nogironlar  tashkil  qilgan  yuridik 
shaxslam ing  m ol-m ulkiga,  savdo,  vositachilik,  t a ’m in o t-so tish   va  tayyorlov 
faoliyati  bilan  shug'ullanadiganlari  b u ndan  m ustasno;
0   yangi  tashkil  etilgan  yuridik  shaxslam ing  m ol-m ulkiga,  ro'yxatdan 
o 'tg a n   paytidan  e ’tiboran  ikki  yil  m obaynida.  M azkur  im tiyoz  tugatilgan 
(qayta  tashkil  etilgan)  korxonalar,  u lam in g   filiallari  va  tarkibiy  b o 'lin m a - 
larining  ishlab  chiqarish  q u w atlari  va  asosiy  fondlari  negizida  tashkil  etil­
gan  korxonalarga,  shuningdek,  korxonalar  huzurida  tashkil  etilgan  yuridik 
shaxslarga  nisbatan,  basharti  ular  an a  shu  korxonalardan  ijaraga  olingan 
asbob-uskunalarda  ishlayotgan  b o 'lib ,  qo'llanilm aydi;
O 'zbekiston  Respublikasi  V azirlar  M ahkam asi  va  m ahalliy  hokim iyat 
organlari  (o 'z   hududida  m ol-m ulk joylashgan  soliq  to'lovchilarga  nisbatan) 
to m o n id an   q o 'sh im c h a  im tiyozlar  bcrilishi  m um kin.
M ol-m ulk  solig'i  hisoblab  chiqarilayotganida  soliq  solinadigan  baza 
quyidagilam ing  qiym atiga  kam aytiriladi:
a)  soliq  to'lovchining  balansida  bo'lg an   uy-joy-kom m unal  va  ijtim oiy- 
m adaniy  soha  obyektlarining;
b)  tabiatni  m uhofaza  qilish,  sanitariya-tozalash  m aqsadida  va  yon- 
g'inga  qarshi  xavfsizlik  u chun  foydalaniladigan  obyektlam ing;
O byektlam i  tabiatni  m uhofaza  qilish  m aqsadlari  u ch u n   foydalani- 
layotganlar  toifasiga  kiritish  tabiatni  m uhofaza  qilish  organlarining  m uay- 
yan  obyektlardan  tabiatni  m uhofaza  qilish  m aqsadlarida  foydalanilishi 
to 'g'risidagi  m a ’lum otnom asiga  m uvofiq  am alga  oshiriladi.
S anitariya-tozalash  m aqsadida  foydalaniladigan  obyektlar  qatoriga  to - 
zalagich  inshootlari  kiradi.
Y o n g 'in d an   saqlash  obyektlariga  o 't  o 'ch irish   depolari,  o 't  o 'ch irish  
u ch u n   m axsus  qurilgan  suv  havzalari,  o 't  o 'c h irish   jihozlari  o 'm a tilg a n  
tax talar  kiradi.
g) 
m ahsulot  o 'tkazgichlar,  aloqa  yo'llari  (shu  ju m lad a n ,  avtom obil 
y o 'lla ri),  aloqa  va  energiya  uzatish  liniyalarining,  shuningdek,  u lam i  foy- 
dalanishga  yaroqli  holda  saqlab  turish  m aqsadida  ko'rilg an   inshootlam ing.
M ahsulot  o'tkazgichlarga  quyidagilar  kiradi:
neft,  neft  m ahsulotlari,  kondensat  quvurlari  va  q uvur  transportining 
boshqa  turlari,  nasos,  kom pressor  h am da  taqsim lash  stansiyalari  bilan  b ir­
ga;
89

---

uy-joy-kom m unal  obyektlari  b o ‘lm agan  m intaqaviy  gaz,  bug  kuvur- 
lari,  issiqlik  trassalari,  suv  quvurlari,  kanalizatsiya  kollektorlari;
buxgalteriya  hisobotida  alohida  obyektlar  sifatida  hisobga  olinadigan 
alohida  joylashgan  sexlar,  konlar  va  karerlam ing  ayrim   uchastkalari  o ra- 
sidagi  m ahsulotlam i  harakatlantirish  u chun  ishlatiladigan  yer  osti,  yer  usti 
va  havoda joylashtirilgan  h a r xil  ko'rinishdagi  kuvurlar va transportyorlar.
Aloqa  liniyalariga  havo  aloqa  liniyalari,  ularga  ilib  qo'yilgan  sim lar  va 
aloqa  kabellari,  ustunli  radiofikatsiya  aloqa  liniyalari,  ulam i  belgilaydigan 
signal  va  o ‘lchov  ustunlari  (q o ziq liri),  radiorele  aloqa  liniyalari,  kabclli 
telefon  kanalizatsiyasi,  yer  usti  va  yer  ostidagi  ularga  xizm at  qilinm aydigan 
kuchaytirish  (regeneratsiya  qilish)  punktlari,  taqsim lovchi  shkaflar,  qutilar, 
yerga  ulangan  sim   konturlari  va  boshqa  aloqa  inshootlari  kiradi.
Energiya  uzatish  liniyalariga  havo  va  kabelli  elektr  uzatish  liniyalari 
kiradi.
Soliq  solish  m aqsadida  ulam i  foydalanishga  yaroqli  holda  saqlab  tu ­
rish  m aqsadida  qurilgan  inshootlarga  ustunlar,  tabiiy  va  su n ’iy  to ‘siqlar- 
d an  o ‘tishlar va  boshqa  m uhofaza  inshootlari  kiradi.
d)  aloqa  yo'ldoshlarining;
e)  0 ‘zbekiston  Respublikasi  V azirlar  M ahkam asining  qaroriga  ko ‘ra 
to 'x ta tib   qo'yilgan  asosiy  ishlab  chiqarish  fondlarining;
0   sh ah ar  yo‘lovchilar  transportining  (taksidan,  shu  jum ladan,  yo‘n a- 
lishli  taksidan  tashqari),  sh a h a r  atrofidagi  y o 'nalishlarda  yo'lovchilar  ta- 
shiydigan  um um iy  foydalanishdagi  avtom obil  transportining  (taksi,  shu 
ju m lad a n ,  yo ‘nalishli  taksidan  tashqari);
d) 
y o ‘l  hujaligi  korxonalarining  y o ‘llam i  t a ’m irlash  va  saqlash  ish- 
larida  band  bo'lgan  transport  vositalarining;
h)  davlat  dasturlari  b o ‘yicha  0 ‘zbekiston  Respublikasi  qurolli  kuchlari 
uch u n   kadrlar  tayyorlashda  foydalaniladigan  tran sp o rt  vositalarining.
i)  lizingga  olingan  m ol-m ulkning,  lizing  shartnom asining  am al  qilish 
m uddatiga.
Soliq  to'lovchining  balansida  b o 'lg an   tadbirkorlik  faoliyatida  foyda- 
nilayotgan  fuqaroni  him oyasi  va  safarbarlik  aham iyatiga  m olik  obyekt­
lam ing;
C het  el  krediti  hisobiga  olingan  uskunalam ing,  shu  kreditni  qoplash 
m uddatiga,  lekin  besh  yildan  ortiq  b o ‘lm agan  m uddatga.
Soliq  to'lovchilarga  0 ‘zbekiston  R espublikasining  Soliq  kodeksi  am al­
ga  kiritilishiga  q adar  qabul  qilingan  0 ‘zbekiston  R espublikasining  qo n u n  
hujjatlari  bilan  taqdim   etilgan  soliq  im tiyozlari  u la r  taqdim   etilgan  m uddat 
tugashiga  q ad a r saqlanadi.