Солиқ ҳисобининг объекти ва предмети

Soliq hisobining obyekti

Foyda

Soliq va majburiy to’lovlar

Soliq bo’yicha hisob kitoblar

Soliq bo’yicha xisobotlar

Xo’jalik operatsiyalari

Aktivlar

Daromadlar

Xarajatlar

2-rasm Soliq hisobining ob’ektlari.

2. Soliq hisobining tamoyillari va metodi.

Hisob nazariyasida uning tamoyillari muhim o’rin egallaydi. Chunki tamoyillar hisob metodologiyasining asosi va negizi bo’lib hisoblanadi. Buxgalteriya hisobi metodologiyasining asosiy maqsadi ham umumiy hisob tamoyillarini ishlab chiqishdir. Bu hozirgi bozor iqtisodiyoti sharoitida yana dolzarb bo’lib qolmoqda.

Keyingi paytda buxgalteriya hisobi tamoyillarining nazariy masalalariga me’yoriy hujjatlarda alohida e’tibor berilmoqda. Lekin, soliq hisobi tamoyillari adabiyotlarda yoritilmagan va kam tadqiqot qilingan nazariy masala bo’lib qolmoqda. shuning uchun ham soliq hisobining tamoyillariga to’xtalib o’tmoqchimiz. Buxgalteriya hisobining tamoyillari soliq hisobi uchun ham umumiy tamoyillar bo’lib, ularga asoslangandir. shuning uchun ham buxgalteriya hisobining tamoyillarini eslatib o’tishni maqsadga muvofiq deb hisoblaymiz.
«Buxgalteriya hisobi to’g’risida»gi qonunning 6-moddasida quyidagi tamoyillar aks ettirilgan: «Buxgalteriya hisobining asosiy qoidalari quyidagilardir:

• 
  buxgalteriya hisobini ikki yoqlama yozuv usulida yuritish;
  
• 
  uzluksizlik;
  
• 
  xo’jalik operatsiyalari, aktivlar va passivlarning pulda baholanishi;
  
• 
  aniqlik;
  
• 
  hisoblash;
  
• 
  istiqbolni ko’ra bilish (ehtiyotkorlik);
  
• 
  mazmunning shakldan ustunligi;
  
• 
  ko’rsatkichlarning qiyoslanuvchanligi;
  
• 
  moliyaviy hisobotning betarafligi;
  
• 
  hisobot davri daromadlari va xarajatlarining muvofiqligi;
  
• 
  aktivlar va majburiyatlarning baholanishi»³⁴.
  

«Moliyaviy hisobotni tayyorlash va taqdim etishning konseptual (tamoyil) asoslari» O-BHMS da quyidagi tamoyillar keltirilgan: