Солиқ ҳисобининг объекти ва предмети

3. Foydali qazilmalar qazib olish hajmini kamaytirib ko’rsatish. Masalan, kon yuzini ochib foydali qazilmalarni olish ishlarida ularni qazib olish hajmini aks ettirmaslik yo’li bilan foydali qazilmalar hajmi yashiriladi. Buning natijasida ular Zaxiralarning davlat balansida ham aks ettirilmaydi.
Bundan tashqari, g’isht zavodlari ba’zida g’isht tayyorlashning hisob-kitob hajmini kamaytirib ko’rsatadilar, tegishincha, yer qa’ridan foydalanganlik uchun soliq solish bazasi bo’lgan sof tushum summasini kamaytiradilar.
Daryo qirg’oqlarini tozalash, tekislash va mustahkamlash bilan shug’ullanadigan ayrim korxonalar qum-shag’al aralashmasini chiqarib, qayta ishlaydilar, keyin esa yer qa’ridan foydalanganlik uchun soliqni to’lamagan holda uni qurilish tashkilotlari yoki xususiy shaxslarga sotadilar. Bunda ular kichik biznes sub’ektlari bo’la turib umumbelgilangan soliqlarni to’lashga o’tmaydilar. Ba’zi fermer xo’jaliklari yerlarni rejalashtirish, rekultivatsiya qilishdan olingan g’isht-cherepitsa xom ashyosini sotadilar yoki g’isht ishlab chiqaruvchi mikrofirmalar va kichik korxonalarga ko’rsatgan xizmatlari evaziga tekinga beradilar. Bunda xo’jaliklar yer qa’ridan foydalanganlik uchun soliqni to’lamaydilar.