«Soha iqtisodoyoti va menejment» fanidan Ma’ruzalar tuplami Nukus-2020 Ma’ruza 1


Назорат ва муҳокама учун саволлар



Download 0,51 Mb.
bet31/52
Sana23.02.2022
Hajmi0,51 Mb.
#178073
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   52
Bog'liq
Soha iqtisodiyoti va menejment maruza(1)

Назорат ва муҳокама учун саволлар
1.Бозор муносабатлари шароитларида корхонанинг кадрлар сиёсатини қай тарзда тасаввур қиласиз?
2.Кадрлар тузилмаси деганда нима тушунилади ва уни белгилаб берувчи омиллар қандай?
3.Реал иш ҳақи номинал иш ҳақидан нимаси билан фарқ қилади?
4.Меҳнатга ҳақ тўлашнинг қандай тизим ва шаклларини биласиз?
5.Қайси ҳолларда вақтбай ва ишбай ҳақ тўлашдан фойдаланиш мақсадга мувофиқ ҳисобланади?
6.Нима сабабли корхонада меҳнат унумдорлиги суръатлари ўртача иш ҳақи суръатларидан ортиқ бўлиши лозим?
7.Меҳнат унумдорлиги нима? Корхонада меҳнат унумдорлигининг ўсиш қандай аҳамияти касб этади?
8.Корхонада меҳнат унумдорлигини аниқлашнинг қандай усуларини биласиз?
9.Меҳнат унумдорлиги ва иш ҳақини режалаштириш моҳияти нимада?
10.Қайси омиллар корхонада ишлаб чиқаришнинг ўсишини белгилаб беради?
Мавзу 10. Иктисодиётни бошкаришнинг ташкилий тузилиши


Менежмент ташкилий тузилиши хакида тушунча
Менежментнинг таркибий тузилиши деганда бошкарув бугинлари ва боскичлари микдори ва таркиби тушунилади. Менежмент ташкилий тузилишининг оддий ва тушунарли булиши унинг иш кобилияти юкори булишини кафолатлайди, яъни бошкарув ташкилий тузилмасида боскич ва бугинлар канча кам булса, бошкарув шунчалик самарали булади.
Бошкарув бугинлари - бу битта ёки бир-канча вазифаларни бажарувчи мустакил таркибий унсурлардир. Тузилма элементлари, уларнинг булинмалари ва бошкарув аппаратида ишловчилардир.
Бошкарув боскичлари - бу бошкариш бирор даражасидаги маълум бугинлар йигиндисидир. Шу белгисига кура бошкарувнинг ташкилий тузилмалари - куп боскичли (куп бугинли), уч, икки боскичли (бугинли) булади. Боскичлар ва бугинлар уртасидаги алка вертикал ва горизонтал булиши мумкин. Вертикал бугинлар рахбарларнинг уларга буйсунувчилар уртасидаги муносабатларни, горизонтал алокалар бошкарувнинг тенг хукукли бугин ва унсурлари уртасидаги муносабатларни билдиради.
Иктисодиётн бошкарув ташкилотлари юкори, куйи, тенг хукукли ташкилотларга булинади. Юкори ташкилотлар республика ва тармок бошкарув ташкилотларига ажратилади.
Умумдавлат бошкарув ташкилотлари ишлаб чикаришнинг турли тармокларини бирлаштирадилар. Умумдавлат бошкарув ташкилотлари Республика Конституциясига асосланган холда фаолият юритади.
Халк хужалигини бшкаришнинг умумдавлат ташкилотлари конун чикарувчи, ижро этувчи ва суд ташкилотларига булинади. Конун чикарувчи олий ташкилот - Узбекистон Республикаси Олий Мажлисидир. У хужалик фаолиятини тартибга солувчи конун, конуний актларни тасдиклайди. Давлат режалари ва бюджетининг бажарилиши хакида хисоботни мухокама килиб тасдиклайди, иктисодиётни бошкаришнинг ижроия ташкилотларини шакллантиради.
Халк хужалигини бошкаришнинг ижроия ташкилотларига умумий, тармок ва махсус ваколатга эга ташкилотлар киради. Умумий ваколатга эга ижроия ташкилотларига Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамаси, Коракалпогистон Республикаси Вазирлар махкамаси ва хокимиятлар киради. Махсус ваколатли ташкилотлар тармоклараро хусусиятга эга вазифаларни бажарадилар. Улар каторига Давлат кумиталарини киритиш мумкин.
Умумдавлат бошкаруви ташкилотларининг асосий вазифалари: ФТТнинг асосий йуналишларини белгилаш, табиий мухитни мухофаза килиш, пул ва ркедит тизимига рахбарлик килиш, солик ва даромадларни белгилаш, хисоб ва статистикани ташкил этиш, нарх, тарифлар белгилаш, халк хужалиги тармокларига рахбарлик килиш киради.
Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг доимий иш юритувчи ташкилотлари фаолияти тармоклараро илмий-техникавий ишларга рахбарлик килиш, фан-техника сохасида танлов, кунгилли асосда ишларни ташкил этиш каби вазифаларни бажаради.
Республика товар биржаларининг асосий вазифаси корхоналар билан хамкорликда минтакада моддий техникавий таъминотнинг баркарор ва самарали тизимини ташкил этиш, истеъмолли ва ишлаб чикарувчилар уртасида баркарор минтакавий алокаларни урнатиш, махсулот етказиб беришни назорат килиш, корхоналарга уларни моддий техникавий таъминлашда кумак беришдан иборатдир. Моддий-техникавий таъминот ташкилотлари хужалик хисоби асосида ишлаб чикариш воситаларини сотишнинг куп тармокли савдони таъминлаш ва моддий ресурслардан макбул фойдаланишга рахбарлик киладилар.
Молия вазирлиги ва унинг жойлардаги ташкилотлари давлат ва корхоналар манфаатларини химоя этишга асосланган бутунлай янги молиявий сиёсатни амалга оширади, хужалик юритиш самарадорлигинисум билан назорат этишни таъминлайди, ширкат ва индивидуал мехнат фаолиятини молия-кредит воситасида тартибга солиш буйича чораларни белгилайди, ахоли даромадларидан солик олиш, бозор иктисодиётига мос иш усуллари ва шаклларини жорий этади, бюджет ташкилотлари фаолиятини молиялаштириш тизимини узгартиради, уни иктисодий меёр ва нормативлар асосида ташкил этади, иш сифатини оширишни иктисодий рагбатлантириш ва ажратилган маблаглардан макбул равишда фойдаланишни иктисодий рагбатлантириш усулларини кенг куллашни таъминлайди.
Республика Марказий банки иктисодиётдаги барча кредит ва хисоб китоб муносабатларини ташкил этувчи ва тартибга солувчи бош банкдир.
Тижорат банклари тизими фаолияти тулик хужалик хисоби ва уз-узини молия билан таъминлаши асосига утказилади.
Мехнат ва ижтимоий масалалар билан шугулланувчи давлат ташкилотлари ва уларнинг жойлардаги булинмалари тули бандликни, банд булмаган мехнат ресурсларини кайта тайёрлаш ва касб ургатиш, кадрларга булган талабни кондиришни таъминлайдилар.
Республика вазриликлари республика худудидаги концернлар тармокларни бошкаришни амалга оширадилар. Тармокни бошкариш тизимига якка рахбарлик асосида иш юритувчи вазир бошчилик килади. У кул остидаги вазирлик ва унга карашли корхоналар фаолиятига шахсан жавобгардир.
Хар бир вазирликда вазир тармокни бошкаришнинг мухим масалаларини коллегиал равишда куриб чикиш в амалга оширишга имкон берувчи маслахат ташкилотлари ташкил этилади. Бош маслахат берувчи ташкилот - коллегия булиб, унинг таркибига вазир уринбосарлари, бошкарма бошликлари, корхоналар рахбарлари киради.
Халк хужалиги тармоги таркибида хам давлат, хам хусусий корхона, фирма, акционер жамиятлари фаолият юритади. Корхона, фирма, акционерлар жамиятлари фан-техника салохиятидаги самарали фойдаланиш, ишлаб чикаришни кооперациялаш ва уйгунлаштириш ва уйгунлаштириш асосида махсулот ишлаб чикариш максадида ташкил этилади. Улар хужалик хисоби асосида саноат, курилиш, транспорт, савдо ва бошка сохаларда фаолият юритувчи таркибий кисмлардан ташкил топади. Таркибий кисм банкда алохида баланс ва хисоб ракамига эга булиши ва ижара пудрати буйича, хусусий сохада иш юритиши мумкин.
Корхона, фирма, акционерлик жамияти таркибий бирликка карашли асосий фонд ва маблагларни бириктиради, ички хужалик муносабатларини амалга ошириш, таркибий бирликлар уртасидаги мунозараларни хал этиш, шунингдек, улар уз мажбуриятлари буйича жавобгарлик тартибини белгилайдилар. Таркибий бирлик конунда белгиланган хукуклари доирасида унга бириктирилган мулкни тасарруф этади, фирма, А.Ж.лари номидан бошка ташкилотлар билн шартномалар тузадилар. Корхона, фирма, акционерлар жамиятлари таркибий бирликка уз номидан шартнома тузиш ва бу шартнома буйича жавобгар булиш хукукини беради.
Корхонани бошкариш корхона тугрисида конунга асосан амалга оширилади. Бу конунда кузда тутилган тамойиллардан бири бутун жамоанинг хамда унинг ташкилотлари мухим карорларни кабул килиш ва уни бажаришни назорат килишда иштирок этиш йули билан амалга ошириладиган уз-узини бошкариш тамойилидир.



Download 0,51 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   52




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish