СоғЛИҚни сақлаш вазирлиги

Қалбаки дори воситаларининг стандартга мувофиқ келмаслик 
кўрсаткичлари 
Қалбакилаштирилган дори воситалари меъѐрий ҳужжатларнинг асосан 
бешта кўрсаткичи талабига жавоб бермайди: ―жиҳозлаш‖, ―ѐрлиқланиши‖, 
―ташқи кўриниши‖, ―чинлиги‖ ва ―таъсир этувчи моддалар миқдори‖. Дори 

---

125 
воситасининг биринчи учта кўрсаткич бўйича стандартга мувофиқ 
келмаслигини визуал аниқлаш мумкин. Куйида қалбакилаштиришнинг тез-
тез учрайдиган белгиларини келтирамиз.
―Ёрлиқланиши‖ бўйича қалбакилаштирилган дори воситаларининг асл 
нусҳалардан асосий фарқланадиган белгилари қуйидагилар: кўп ҳолларда 
ѐрлиқларнинг ксеронусха бўлиши, штрих-кодлари, ишлаб чиқарувчи 
корхонанинг номи, қайд этиш рақами бўлмаслиги, ѐзувларнинг ноаниқ ва 
нотекис бўлиши, айрим ҳолларда грамматик ҳатоликлар учрайди ѐки айрим 
ҳарфлари белгиланган тартибда босилмаганлигидир.
―Жиҳозлаш‖ кўрсаткичи бўйича қуйидаги белгилар билан фарқланади: 
иккиламчи жойлаш қутисининг нотекис елимланганлиги, ―ишлатиш бўйича 
йўриқнома‖нинг қутиларга аксарият ҳолда нотекис жойлаштирилганлиги. 
―Тасвирланиши‖ кўрсаткичи бўйича дори шаклининг ранги 
оригиналдан фарқ қилади, кўп ҳолларда тўқроқ, таблеткаларнинг юзасида 
ѐт доғларнинг бўлиши, ампулалар ностандарт, турли ўлчамларда бўлиши, 
бир хил тўлдирилмаганлиги ва нуқсонли қавшарланиши, ѐрлиқларнинг 
нотекис елимланиши мумкин.
Ҳозирги кунда Ўзбекистон Республикасида аниқланган қалбаки дори 
воситаларининг таҳлил натижалари бўйича салмоғини қуйидагича 
тақсимлаш мумкин:
Ташқи кўриниши, жиҳозланиши ва ѐрлиқланиши – 50-60% 
Чинлиги – 25-35% 
Миқдорий таҳлили – 5-10% 
Бошқа кўрсаткичлар – 1-2%. 
Юқори технологияга эга бўлган қалбаки дори воситаларини фақат 
мутахассисларгина асл нусхадан фарқлай оладилар, чунки улар маҳсус 
аниқланадиган айрим кўрсаткичлар билан фарқланадилар. Бундай қалбаки 
дорилар дорихона тармоғида тез-тез учраб туради.
Барча дори воситаларини қалбакилаштириш ҳолатлари «Дори-Дармон‖ 
АК тизимидаги назорат - таҳлил лабораторияда, ҳамда Дори воситалари ва 
тиббий техника сифатини назорат қилиш Бош бошқармасининг 
сертификатлаштириш идораси томонидан аниқланмоқда. Қалбаки дори 
воситаларининг асосий қисми Республикамизга хориждан кириб келади 
(Хиндистон, Хитой, Польша ва МДХ мамлакатларидан). ―Плива‖, 
―Авентис‖, ―Эбеве‖, ―Новартис‖, ―Элай-Лилли‖ ва бошқа хорижий ишлаб 
чиқарувчи фирмаларининг қалбакилаштирилган дори воситалари ҳам 
Ўзбекистонда аниқланган. Шу билан бирга, Россиянинг ―Биосинтез‖ ОАЖ, 
―Красфарма‖ ОАЖ, ―Биохимик‖ ОАЖ, ―Ай Си Эн Томск химфармзавод‖ 
ОАЖ каби ишлаб чиқарувчи фирмаларининг қалбаки дорилари ҳам 
фармацевтик бозоримизда учрайди.