Sodda psixik jarayonlar

a) endolimfa suyuqligiga bog’liq qo‘zg’alish;
b) eshitish nervi;
v) vestibulyar nervi;
g) bosh miya po’stining chakka bo’lmasi;
d) miya apparatiga o’tadi;
Vestibulyator sezgi apparati ko’rish bilan bevosita aloqada bo’lib, fazoni mo’ljalga olish (orientirlash) jarayonida ishtirok etadi. Masalan, avtomobil yo’lidan o’tish va hokazo. Bu jarayon patologik holatda ham uchrashi mumkin.
Ekstroreseptiv sezgilar intermodal, nospesifik sezgi turkumlariga ham ajratiladi. Masalan, eshitish organi orqali 10-15 sekundga tebranishni sezish mumkin, lekin quloq bilan emas, balki suyaklar yordamida (miya qopg’og’i, tirsak, tizza uchlari) payqash - vibrasiya sezgilari deyiladi. Masalan, karlarni tovushlarni idrok qilishi. Odatda vibrasion sezgirlik intermodal sezgi deb ham nomlanadi. Uning quyidagi ko’rinishlari qam mavjud: a) hid, ta'm va maza sezgilarida; b) o’ta kuchli tovushda, o’ta yorqin yorug’likda; v) uch xil ta'sirning uyg’unlashgan integrativ holatida.
Sezgilar klassifikatsiyasiga o‘zgacha yondashuvlar ham borligini ta’kidlab o‘tish joiz. Masalan, ingliz nevrolog X.Xed tomonidan taklif etilgan genetik yondashuvni kiritishimiz mumkin. Genetik klassifikatsiyaga ko‘ra sezgirlikning ikki turi ajratilgan: 1) protopatik (bir qancha primitiv, affektiv, kam differensiallashagan va lokallashgan), sezgirlik bo‘lib organik xislarimizga asoslanadi (ochlik, chanqoq va boshqalar.); 2) epikritik (nozik differensiallashagan, ob’ek­tiv va ratsional), sezgirlikka inson sezgi a’zolarining barchasi mansubdir. Epikritik sezgirlik genetik fonda eng yoshi hisoblanadi va u protopatik sezgirlik ustidan nazoratni o‘rnatadi.¹¹
Psixologiya fanida uchta katta guruhga ajratilgan sezgilar (ekstroreseptiv, proprioreseptiv, introreseptiv) o‘z navbatida quyidagi turlarga ajratiladi: ko’rish sezgilari; eshitish sezgilari; hid bilish sezgilari; ta'm bilish sezgilari; teri sezgilari; muskul - harakat (kinestetik); statistik sezgilar; organik sezgilar;