Sobitjon Inog’omov tibbiyot qurilmalarida

Nazariy qism 
 
Magnit-rezonans tomografiya (MRG) yadro magnit-rezonans xodisalari 
asosida ichki organlar va to'qimalarni o'rganish uchun tomografiya orqali tibbiy 
tasvirlarini olishning bir usuli hisoblanadi. Usul shunga asoslanganki, bunda atom 
yadrolarining elektromagnit to’lqinlarini, odatda vodorod atomlarining yadrolarini 
yuqori kuchlanishli doimiy magnit maydonida elektromagnit to'lqinlarni 
qo’zg’alishini o’lchashga asoslangan. 

---

91 
Magnit-rezonans tomografiya (MRT) usuliga 1973 yilda kimyogar olim, 
professor Pol Lauterbur tomonidan "Nature" ilmiy jurnalida chop qilingan 
"Magnit –rezonans yordamida tasvirlarni hosil qilish" nomli maqolasida kashf
qilganligini e’lon qilgan. Keyinchalik, Piter Mansfield tomonidan magnit-rezonans 
yordamida "tasvir hosil qilishda matematik algoritmlar bilan takomillashtirildi. 
2003 yilda har ikkala tadqiqotchi MRT usuliga oid kashfiyotlari uchun 
"Fiziologiya va Tibbiyot" bo'yicha Nobel mukofoti bilan taqdirlangan. 
7.1-rasm.
Magnit-rezonans tomografiya qurilmasining 
umumiy tashqi ko’rinishi. 
Magnit-rezonans tomografiyani yaratishda muayyan hissa qo’shgan asli 
armanistonlik bo’gan amerikalik olim Raymond Demidian hisoblanadi. U olim 
1971 yilda "Yadro magnit-rezonansi bilan o'simtani aniqlash" degan fikrni ilgari 
surgan va magnit-rezonans tamografiya uchun qo’llaniladigan o’lchash qurilmasini 
yaratgan va bunday ixtiro uchun patent olgan (7.1-rasm). Birinchi ixtiro qilinganda 
bu usul Yadro-magnit rezonansi tamografiyasi (YMRT) deb atalgan edi. 1986 yil 
Ukrainadagi Chernobil Atom-elektr stansiyasidagi portlashdan keyin hamda 
kundalik tibbiyot amaliyotiga kiritish uchun nomi o’zgartirilib Magnit-rezonans 
tamografiya (MRT) deb atala boshlanda. 
Magnit-rezonans tamografiya usuli yordamida yuqori sifat ko’rsatkichlariga 
ega bo’lgan bosh miyaning, orqa miyaning va boshqa ichki organlarni tasvirini 
ko’rish orqali undagi dinamik o’zgarishlarni analiz qilish mumkin. Bulardan 

---

92 
tashqari, hozirgi zamon magnit-rezonans tamografiyasi – qon tomirlaridagi 
qonning aylanish tezligini, bosh va orqa miya suyuqliklarini harakatini va dinamik 
o’zgarishlarini, organizm to’qimalaridagi diffuziyalanish darajasini, bosh miya 
faoliyatini 
ishlashi jarayonida aktivlanish darajasini o’rganishda tibbiyotda keng 
miqyosda qo’llaniladi.