Sobitjon Inog’omov tibbiyot qurilmalarida

 
 
6.5-rasm. Diagnostika uchun ishlatiladigan rеntgеn
Qurilmasining prinsipial blok-sxemasi. 
 
 
Rentgen nurlanishi qurilmalarini standart talablari darajasida to’g’ri ishlashi 
va xatolik qiymatlarini o’lchash vositasining aniqlik klasslariga mos kelishi muhim 
ahamiyatga ega. Quyida tibbiyotda qo’llaniladigan zamonaviy rentgen nurlanishi 
qurilmalarini tuzilishi va ishlash prinsipi va ularni qiyoslash ma’lumotlari bilan 
tanishamiz. 
Rentgen 
nurlanishi 
qurilmalarini 
tuzilishi. 
Rentgen 
nurlanishi 
qurilmalarini asosan ikki guruhga ajratiladi: 
1. Diagnostika maqsadlarida qo’llaniladigan r
entgen nurlanishi qurilmalarini; 
2. Terapevtik 
maqsadlarida qo’llaniladigan r
entgen nurlanishi qurilmalarini; 
Yuqorida qayd qilingan rentgen nurlanishi qurilmalarini o’zining ishlatilish 
sharoitiga qarab stasionar xolda, harakatlanadigan va ko’chma xolda ishlatiladigan 
rentgen qurilmalariga bo’linadi. Stasionar xolatda ishlatiladigan diagnostic rentgen 
qurilmalari va terapevtik rentgen qurilmalari maxsus rentgenga tushirish uchun 
mo’ljallangan xonalarda ishlatish uchun mo’ljallangan (6.5-rasm.). 

---

86 
6.5-rasm. Stasionar xolatda ishlatiladigan diagnostic 
rentgen qurilmasi 
РУМ-24
ning umumiy ko’rinishi.
Stasionar xolatda ishlatiladigan diagnostic rentgen qurilmasi РУМ-24 
bemorlarni gorizontal xolatda rentgen ko’rigidan o’tkazish uchun mo’ljallangan 
rentgen qurilmasi bo’lib, bu qurilma quyiqagi qismladan iborat: 1- rentgen trubkasi 
bloki; 2 - bemor yotadigan stol; 3 – rentgenga tushirish moslamasi; 4 – kareta 
ustuni; 5 – ko’chma boshqarish pulti; 6 – stol-shtativning asos-tayanch qismi; 7 – 
bemorlarni tashish moslamasi; 8 – uch qatlamli ekranosti fartugi kabi 
moslamalardan tuzilgan. 
Diagnostica maqsadlarida qo’llaniladigan rentgen qurilmalatining rentgen 
nurlarining to’lqin uzunligi odatda 0,05 angstremdan 2,5 angstremgacha oraliqda 
bo’ladi. Diagnostica uchun qo’llaniladigan rentgen tekshirish usullar: 
rentgenografiya va rentgeoskopiya larga bo’linadi.
Rentgenografiya bu rentgen nurlari yordamida organizmning ichki a’zolarini 
olingan rasmi bo’lib, u roentgen plyonkasi, fotoqog’ozga va boshqa yuzalarga 
tushirilgan tasvir bo’ladi. Rentgeoskopiya usuli shunaqa tekshirish usuliki bunda 
roentgen nurlari yordamida tekshirilayotgan ob’ektning tasviri maxsus 
ko’rinadigan nurlar yoritib turgan ekranga tushiriladi. Olinayotgan tasvir dinamik 
ko’rinishda bo’lib, undagi rentgen nurlarinig tekshirilayotgan ob’ektga 

---

87 
tushirilayotgan dozasi boshqa usullardagiga nisbatan bir muncha yuqoriroq bo’ladi. 
Bundan tashqari tibbiyotda terapevtik maqsadlarda qo’llaniladigan rentgen 
qurilmalari ishlatiladi. Terapevtik usul bilan asosan rentgen nurlari yordamida 
davolash ishlari olib boriladi. Rentgen nurlari odam organizmiga salbiy ta’sir 
ko’rsatmasligi uchun bu usul uchun ishlatiladigan rentgen qurilmalari yuza bo’ylab 
bir tekis taqsimlanishi maqsadida dinamik ko’rinishda, ya’ni 6.7-rasmda 
tasvirlanganidek harakatlanib turadigan xolatda ishlatiladi.
6.7-rasm. Terapevtik usul uchun mo’ljallangan
rentgen qurilmasining umumiy ko’rinishi.