Skandinaviya mamlakatlari turizmi

Kipr oroli.

Kipr oroli O‘rta Yer dengizi orollari: Sitsiliya va Sardiniyadan keyin 3-o‘rinni egallaydi. Turizm sanoati rivojlanishi 60-yillarda boshlangan. Ammo 1974-yilda orolga Turklar kirishi munosabati va uning Janubiy Kipr Respublikasi hamda Shimoliy Kiprga bo‘linishi sababli turizm sanoati vayron qilindi. Ushbu siyosiy voqealardan keyin o‘z tashkilotlarini tashlab Kiprning janubiy qismiga shimoldan turizm sanoati mutaxassislari ko‘chib o‘tishdi. 1983 yildan keyin Kiprdagi holat birmuncha yaxshilandi va poytaxt – Nikosiyada mehmonxonalar xo‘jaligi rivojlana boshladi.

Kipr hukumati mamlakat iqtisodiyotida turizm muhim o‘rin egallashini tan oldi va yangi otellar hamda ular infratuzilmasining boshqa obyektlari qurilishiga etibor bermadi. "Kipr aviakompaniya"lari aviakompaniyani qo‘llab-quvvatlab, turizm sanoati uchun kadrlar tayyorlashni raqbatlantirdi. Yangi qurilishlar, asosan, Janubiy qirg‘oqlar Limasol, Larnaka va Pafos shaharlari yaqinida olib borildi (Ushbu shaharlarda turizm 70-yillarda rivojlanishi kerak edi, ammo u faqat 1984 yilda Larnakda aeroport ochilgandan keyin boshlandi).

Keyingi yillarda ikkita dengiz bo‘yi zonalari—Korall qirg‘oqi va Ayia Napa tumani juda tez rivojlana boshladi.

Limasol shahri uzoq vaqt davomida Kiprning eng katta kurortlaridan bo‘lib kelgan. Shu sababli u yerda 1992 yilgacha turistlar uchun 15000 o‘rin tashkil qilingan. Ayia Napa rivojlanishi bilan yetakchilik Limasoldan unga o‘tdi va 1992 yilda bu yerda 155000 o‘rin mavjud edi. Shu sababli Kiprda turizmning rivojlanish ishlarida uni to‘ldiruvchi bozor Buyuk Britaniya bo‘lib hisoblanar edi. Masalan: 1987 yilda chet el mehmonlarining 1/3 qismini britaniyaliklar tashkil qilgan bo‘lsa, 1992 yilda ularning soni 54%ga yetdi.

Kiprning Britaniya bozoriga muteligining sababi 1968 yilgacha mamlakat Britaniya mustamlakasi bo‘lib kelganligidir. Kipr uchun ikkinchi ulkan bozor bu — Skandinaviyadir. Ammo 1987 yilda ushbu mamlakat turistlari 21%ni tashkil qilgan bo‘lsa, 1992 yilda bu ko‘rsatkich 10%nigina tashkil qildi. Buyuk Britaniya va Skandinaviyadan keyin Germaniya, Irlandiya, Avstriya va Shveytsariya mamlakatlari turibdi. Aksariyat turistlar Kiprga madaniy va siyosiy sohaga bog‘liq bo‘liyosiy barqaror n va Gretsiya mamlakatlaridan keladi. Shimoliy Kiprda turizm sanoati kam rivojlangan va uning uchun asosiy bozor bo‘lib Turkiya hisoblanadi. Ammo bu yerda ham Buyuk Britaniya va Germaniyadan tashrif buyurgan turistlar ko‘p bo‘ladi. 1987 yildan boshlab orolning bir qismida eski dengiz bo‘yi kurort zonalarini rivojlantirishga harakat qilinmoqda.

Malta

Malta O‘rta Yer dengizining Yevropa turistik mamlakatlaridan biri. 90-yillarning boshlarida bu yerda mingga yaqin mehmonlar qabul qilinar edi (mehmonlarning 60%idan oshiqi britaniyaliklar, 15%ini germaniyaliklar tashkil qilar edi). Malta ham Kipr singari Buyuk Britaniya mustamlakasi bo‘lib kelgan. Maltada turizm 70-yillarda rivojlana boshladi va bir yilda 20—30%ni tashkil qilar edi. Ammo shu bilan birgalikda bu sohada bir necha muammolar paydo bo‘ldi. Bu muammolar, masalan, suv ta’minotining yomonligi yoki qurilishning sifatsizligi bilan bog‘liq edi. Shu sababli Malta hukumati turizmning mamlakat iqtisodi uchun ahamiyatini hisobga olgan holda infratuzilmani yaxshilash uchun katta mablaq ajratdi. Malta narxi baland bo‘lmagan turistik markazdir. Keyingi yillarda muhtasham binolar, dam olish uylari, oliy toifali otel qurilishlarining hajmi oshdi. Bu esa yuqori martabali boy mehmonlarni jalb qilish maqsadida tashkil qilindi.

Turkiya

Turkiya turizm statistikasi deyarli olib borilmaydi. Shunday bo‘lsa ham ma’lumki, mamlakatga 1 yilda 3 mln. ga yaqin chet el mehmonlari, shuningdek, mamlakatdan tashqarida yashovchi 1,5 mln. ga yaqin turkiyalik keladi. Turkiya bozorini asosan Germaniya ta’minlaydi. Germaniya 90-yillar boshida chet el turistlarining umumiy soni 40%ni tashkil qildi. Shuningdek, bu ko‘rsatkich bo‘yicha Fransiya 12%, Avstriya 7,5%, Skandinaviya 6%, Benilyuks davlatlari 5,5%, Buyuk Britaniya 5%, Italiya 4%, Shveytsariya 3%, AQSH 2,5% ni tashkil qiladi.

Ushbu ko‘rsatkich keyingi yillarda Rossiya turistlar oqimining ko‘payishi sababli o‘zgardi. Turkiya ichki turizmini 6 milliardga yaqin turist tashkil qiladi. Chetga chiqish turizmi uncha rivojlanmagan. 1992-yili aholi soni 50 mln. ni tashkil qilgan bo‘lsa, shulardan 2,9 mln. i chet el mehmonlari bo‘lishgan.