С/жм 18/1 талабаси Файзиев Ш. Ф. Биринчи тиббий ёрдам (бтё)

СУЯКЛАРНИНГ СИНИШИ ВА ЧИҚИШИ
Суяк бутунлигининг тўлиқ ёки қисман бузилиши синиш дейилади. Суякларнинг синиши очиқ ва ёпиқ кўринишда булади.
Очиқ синиш-тери бутунлигининг бузилиши,яъни жарохатланиши бўлса, ёпиқ синишда эса тери бутунлиги сақланади. Суяклар тўлиқ ва қисман синган булиши мумкин.
Суякнинг тулиқ синишида суяк булакларга булинади ёки дарс кетади.Бунда кундалангига, қийшиқ, буралган, майдаланиб синган булиши мумкин.
Шикастланишнинг жойига кура суяк синиши 2 га булинади: 1.Суякнинг ўрта қисми синса-диафизар синиш
2. Суякнинг бу²ин қисми синса эпифизар синиш дейилади.
Суяк синишида купинча суяк булаклари мушаклар рефлектор қисқариши ёки таъсир этувчи куч хисобига ён томонга ва узунасига силжийди.
Суяк синишининг асосий белгилари
1.Қаттиқ оғриқ. Оғриқ харакат қилинганда кучаяди ва бу суякнинг синган турига, таъсир этган кучга, юмшоқ тўқималарнинг жарохатига бо²лиқ. Энг кучли о²риқ суякнинг очиқ синиб жуда майдаланиб кетган холатида булади. Натижада оғриқдан бемор шок холатига тушиш мумкин.
2. Оёқ суяклари синишида деформация (қийшиқлик, калталиги) кузатилади.
3. Синган сохада патологик қимирлаш ( синган суяк харакати) ва крепитация (суяк булакларининг ²ичирлаши) белгилари сезилади. Бу вақтда оғриқ янада кучаяди, чунки яқин жойлашган қон томир ва нервлар шикастланиши мумкин. Бу белгиларни юзаки кўриш ва со² оёққа таққослаш орқали аниқланади.
4. Агар ёпиқ холда синган булса гематома, шиш хосил булиши, очиқ холда суяк булаклари юмшоқ тўқимадан куриниши ва қон оқиши белгилари
кузатилади.


Суяк синишида БТЁ.
Суяк синишида жарохатланган одамнинг тақдири вақтида ва тўғри
курсатилган БТЁ га боғлиқ.
Очиқ синишда:
1. Вақтинчалик қон оқиши тухтатилади.
2. оғриқни камайтириш мақсадида жарохатланган суякни ва у билан боғлиқ буғинларни харакатсизлантирилади ( иммобилизацияланади) ва бу билан шокка тушишнинг олди олинади. Агар ту²ри иммобилизация қилинмаса, қон томир, нервнинг шикастланиши, шок холати кузатилади.
Асосийси транпорт иммобилизацияси шикастланган одамни со², асоратсиз ва тезликда стационарга олиб боришдан иборат. Бунинг учун махсус шиналардан (қимирлатилмайдиган, қимирлатиш ва тортиш учун мулжалланиб), булар бўлмаганда фанер, кардон, ё²оч-тахталардан шина сифатида фойдаланиш мумкин.