Sizga tavsiya etilgan «Genetika» fani bo’yicha ma’ruza matnlari tezislari tasdiqlangan namunaviy dastur asosida yozilgan bo’lib, shu fanga doir asosiy tushunchalar va ma’lumotlar qisqacha bayon etildi

5620200 - «Agronomiya»

5620500 - «Qishloq xo’jalik mahsulotlarini yetishtirish, saqlash

va ularni dastlabki qayta ishlash texnologiyasi»

5610100 - “Fermer xo’jaligini boshqarish” yo’nalishlari talabalari uchun mo’ljallangan.

Tuzuvchi: biologiya fanlari nomzodi R. Yu. Aliqulov

Taqrizchilar : Toshkent DAU dotsenti K. Shermuhammedov

KMII, Agronomiya fanlari kafedrasi dotsenti S. Shaxobov;

Ma’ruza matnlari Qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti o’quv-uslubiy Kengashi tomonidan ma’qullangan va o’quv jarayonida foydalanish uchun tavsiya etilgan

Ma’ruza mavzulari.

T/r	Ma’ruza mavzulari	soat
1.	Genetika fanining rivojlanish tarixi
2.	Genetika fanining maqsadi va o’rganish uslubi
3.	Ko’payish va individual rivojlanish
4.	Irsiyatning sitologik va molekulyar asoslari
5.	Tur ichida duragaylashda irsiyat qonuniyatlari
6.	Irsiyatning xromosoma nazariyasi
7.	Sitoplazmatik irsiyat va o’zgaruvchanlik
8.	Uzoq shakllarni duragaylash
9.	Seleksiyaning genetik asoslari
	Ja’mi

Adabiyotlar.

1. 
   Maqsudov Z. Yu. Umumiy genetika. Toshkent- 1980 yil.
   
2. 
   Ostonaqulov T. E va boshqalar. Genetika asoslari, Toshkent- 2003 yil
   
3. 
   Maqsudov Z. Yu, Muhamadxonov S. R. Genetika asoslari.
   

Toshkent-1976 yil

4. 
   Gulyaev G. V. Genetika. Moskva- 1984 yil (rus tilida)
   
5. 
   Simongulyan N. G va boshk., Go’za genetikasi, seleksiyasi va
   

urug’chiligi. Toshkent - 1974

6. 
   Abdukarimov D. Tva boshk., Dala ekinlari seleksiyasi,
   

urug’chiligi va genetika asoslari. Toshkent- 1989

7. 
   Gofurov A. T va boshk., Genetikadan masala va mashqlar.
   

Toshkent - 1991 yil

KIRISH

Genetika tirik organizmlarning ikki xususiyatini - irsiyati va o’zgaruvchanligini o’rganadi. U grekcha tug’ilish degan ma’noni bildiradi. Irsiyat - bu orgaizmlarning o’z belgi va xususiyatlarini nasldan naslga o’tish xossasidir. Irsiyat tufayli organizmlarning belgi va xususiyatlari nasldan naslga o’zgarmagan hоlda o’tadi. Bu xususiyat organizmlarning tur va avlodlarini saqlab qolishini ta’minlaydi.

Jinsiy ko’payishda erkak va urg’ochi jinsiy hujayralarning o’zaro qo’shilishi, ya’ni urug’lanish natijasida yangi avlod vujudga keladi. Bunda irsiyatning moddiy negizi jinsiy hujayralarda joylashgan. Jinssiz ko’payishda yangi avlod bir hujayrali yoki ko’p hujayrali tuzilmalardan rivojlanadi. Bunda ham hujayralar avlodlar o’rtasidagi bog’lanishning moddiy negizi bo’lib xizmat qiladi.

Irsiyatning mоddiy negizi bo’lib hujayra yadrosidagi xromosomalar muhim rol o’ynaydi. Ular o’zining aniq nusxasini vujudga keltirish xususiyatiga ega bo’lib, hujayra bo’linganida xromosomalarning bu nusxalari teng ikkiga bo’linib, qiz hujayralarga o’tadi.

Genetika o’zgaruvchanlikni ham o’rganadi - bu avlodlarning bir yoki bir nechta belgi va xususiyatlarini o’z ajdodlaridan farq qilishidir.

Genetika irsiyat va o’zgaruvchanlik bilan shug’ullanishi bilan bir vaqtda qishloq xo’jaligi uchun zarur bo’lgan masalalarni ham o’rganadi. Seleksiya uchun zarur usullarni ishlab chiqadi.

1. 
   Mavzu. GENETIKA FANINING RIVOJLANISH TARIXI