Siyosatshunoslikka

77 Ilmiy lug‘a t// http://muloqot.uz/blogs/164579/116319/
227

---

Vakillik demokratiyasi 
bu - fuqarolaming boshqamvdagi bilvo- 
sita ishtiroki bo‘lib, ular qonunlami qabul qilish va farmoyishlar be- 
rish vakolati berilgan o‘z vakillarini hokimiyat organlariga saylaydi- 
lar. Uning mohiyati fuqarolaming qarorlar qabul qilishda o‘z siyosiy 
vakolatlarini ular tomonidan saylangan, ulaming manfaatlarini ifo- 
dalaydigan hamda ana shu manfaatlarga mos ravishda qonunlar qa­
bul qilishi, farmoyishlar berishi lozim bo‘lgan deputatlarga o‘tkazib 
berish orqali bilvosita ishtirok etishidan iborat. Xususan, hududning 
kattaligi yoki boshqa sabablar tufayli fuqarolaming muhim siyosiy 
qarorlami qabul qilishda bevosita qatnashishi qiyin bo‘lgan hollarda 
hamda mutaxassislaming yuqori malakaga ega bo‘lishini talab qi- 
luvchi murakkab qarorlar qabul qilishda vakillik demokratiya juda 
zarurdir.
Vakillik demokratiya to ‘g ‘risida nemis olimi Ralf Darendorf 
«o‘zining tom manosiga qarama-qarshi o ‘laroq, demokratiya «xalq 
hokimiyati» emas, bunaqasi umuman bo‘lmaydi. Demokratiya - bu 
xalq tomonidan saylanadigan, kerak bo‘lsa uning o ‘zi chaqirib oladi- 
gan hukumat; bundan tashqari bu - o‘z yo‘nalishiga ega bo‘lgan hu- 
kumatdir», deb yozadi.
Vakillik demokratiyasining eng asosiy mezoni b u - haqqoniy say- 
lovlardir. Saylovlar orqali xalq o‘z nomidan hokimiyatda faoliyat 
yuritadigan o‘z vakillarini saylab oladilar. Vakolatli demokratiyaning 
eng katta afzalliklaridan biri, erkin ijtimoiy tuzum va ijtimoiy vazi- 
falami hal etishning yuksak darajada samaradorligidir. U barqarorlik 
va tartibni kafolatlaydi, jamiyatni uning keng qatlamlari intiladigan 
tekischilikdan saqlaydi. Vakolatli demokratiyaning yuksak samara 
berishi siyosiy tizimning oqilona tashkil etilishi, aniq va ravshan 
mehnat taqsimoti, qarorlar qabul qiluvchi shaxslaming to‘g‘ri de­
mokratiya sharoitlaridagiga nisbatan ancha yuqori iqtidorga ega 
ekanliklari bilan izohlanadi.
Yuqoridagilarga asoslanib, vakillik demokratiyasining quyidagi 
asosiy xususiyatlarini sanab o‘tish mumkin78: