Siyosatshunoslik

Рамазонов И., МуминовЭ.
Политология: Дарслик. — Т., 1997.
- Б. 40 - 57, 76-91.
Темур тузуклари / Масъул мухдррир Б. Ахмедов. — Т., 1991.
- Б. 3-16.
136

---

SIYOSIY HOKIMIYAT VA KOTPARTIYAYIYLIK
1. Siyosiy hokimiyat, uni amalga oshirish
mexanizmi. Legitimlik tushunchasi
Siyosatshunoslik kategoriyalari orasida markaziy o'rinni egal- 
lovchi hokimiyat tushunchasi jamiyat va siyosatning negizlaridan 
biridir. Hokim iyat boy va xilma-xil shakllarda, darajalarda na- 
moyon bo‘ladigan ijtimoiy hodisa bo‘lib, u odamlarning barqaror 
uyushmalari: oilada, ishlab chiqarishda, turli tashkilot va m uas- 
sasalarda, shuningdek, davlatda mavjud.
Hokim iyatning eng asosiy va o ‘ziga xos ko'rinishlaridan biri
— siyosiy hokimiyatdir. Siyosiy hokimiyat — siyosat subyektla- 
rining siyosatda ifodalangan irodasini turli yo'llar, usullar va 
vositalar yordamida amalga oshirish faoliyatining o‘ziga xos shak- 
lidir. U jam iyat hayotida alohida o ‘rinni egallaydi. Bu shu bilan 
belgilanadiki, siyosiy hokimiyat jam iyat va davlat hayotini bir 
butunligicha va yaxlitligicha qamrab oladi, uni yo‘naltiradi hamda 
tartibga soladi, hokimiyatning boshqa ko‘rinishlarini birlashtiradi, 
ularni xalq manfaatlariga b o ‘ysundiradi.
Jam iyat hayotini siyosiy hokimiyatsiz tasaw u r etib b o ‘lmay- 
di. C hunki usiz jam iyatda tartibsizlik, bosh-boshdoqlik, o ‘zbo- 
s h im c h a lik b o s h la n a d i. S h u n in g u c h u n h a m s iy o s iy
hokim iyatning asosiy maqsadi — jam iyat va davlat hayotini 
tartibga solish ham da boshqarishdir.
D em ak, siyosiy hokimiyat u yoki bu vosita: obro‘, huquq, 
zo ‘rlik yordam ida o ‘z irodasini amalga oshirish, jam iyat xulq- 
atvoriga belgilovchi ta ’sir ko'rsatishning usul va im koniyatlari- 
dir.
Siyosiy hokimiyat bir qator belgilarga ega bo'lib, ulam ing 
asosiylari quyidagilardir:
— 
legalligi,
ya’ni davlat miqyosida oshkora, ochiq ravishda 
kuch ishlata olishi;
— q aro rlarin in g h a r q an d ay b o sh q a hokim iyat u c h u n