Siyosatshunoslik

3. 0 ‘zbekiston Respublikasida terrorizm xavfining
oldini olish masalalari
0 ‘zbekistonda shakllanayotgan huquqiy demokratik davlat 
va fuqarolik jamiyati o ‘ta murakkab va mashaqqatli siyosiy ja- 
rayonga asoslangandir. Bir tom ondan eski sovet tuzum idan 
qolgan salbiy meros demokratik o‘zgarishlarga qarshilik ko‘rsatsa, 
ikkinchi tom ondan ayrim siyosiy kuchlar xalqimiz tanlagan
302

---

dunyoviy taraqqiyot yo‘liga rahna solib, uni izdan chiqarish va 
diniy maqomga burib yuborishga harakat qilmoqdalar. Bu «ayrim 
siyosiy kuchlar» diniy ekstremizm va terrorizm ning bevosita 
ilh o m ch ilari va bajaru v ch ilari b o ‘lib, u la r п орок siyosiy 
maqsadlari yo‘lida inson va jamiyatning eng nozik va qaltis tarixiy 
qadriyati — dindan foydalanishga urinm oqdalar. Bu xavfni 
nazarda tutib, 0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidenti I. A. Karimov 
xalqimizning xohish-irodasi bilan tanlangan o ‘z yo‘limizda qat’iy- 
ligimizni, ya’ni 0 ‘zbekiston aqidaparastlikning — u xoh diniy, 
xoh kom m unistik shaklda b o ‘lsin — har qanday ko‘rinishlariga 
qarshi ekanligini doim o ta ’kidlab keladi.
1999-yilning 16-fevralida Toshkent shahrida terroristlar 
to m o n id an uyushtirilgan portlashlardan boshlab terrorizm
m uam m osi 0 ‘zbekistondagi ijtimoiy-siyosiy hayotga tahdid so- 
luvchi asosiy xavf-xatarlardan biriga aylandi. Chunki teokratik 
davlat qurish ilinjida bo'lgan terrorchilar jam iyatim iz siyosiy 
texnologiyasidagi zaif nuqtalardan (ishsizlik, hokimiyat amaldor- 
larining ayrim nuqsonlari va hokazolar) o ‘z g‘arazli maqsadlari 
yo'lida foydalanmoqchi b o ‘ldilar.
Jinoyatning o ‘ta xavfli bu turiga qarshi kurash Milliy xavf- 
sizlik xizmati, IIV, Davlat chegaralarini himoya qiluvchi qo‘mita, 
M udofaa vazirligi va Favqulodda vaziyatlar vazirligi kabi idora- 
lar zimmasiga yuklatildi. Terrorizmga qarshi kurashda ishtirok 
etayotgan tegishli davlat organlarining faoliyatini muvofiq- 
lashtirish ham da terrorchilik faoliyatining oldini olish, unga chek 
qo‘yish va uning oqibatlarini minimallashtirish borasida hamkor- 
likda harakat qilishlarini ta ’m inlash 0 ‘zbekiston Respublikasi 
Milliy xavfsizlik xizmati tom onidan amalga oshiriladi.
Mustaqil davlatimiz qonunchiligida terrorizm ga qarshi ku- 
rashning asosiy prinsiplari (qonuniylik, in so n h u q u q lari, 
erkinliklari va q o n uniy m an faatlari u stu v o rlig i, ja zo n in g
muqarrarligi) bir qator norm ativ-huquqiy hujjatlarda o ‘z ifoda- 
sini topgan bo‘lib, bu hujjatlarning asosiylari quyidagilardir:
1. 0 ‘zbekiston Respublikasining amaldagi Jinoyat kodeksi 
(2001-yil 18-oktabrdagi o'zgartish va qo‘shim chalar bilan).
2. 0 ‘zbekiston Respublikasining «Terrorizmga qarshi kurash 
to ‘g‘risida»gi qonuni (2000-yil 15-dekabr).
303

---

3. 0 ‘zbekiston Respublikasining «Jinoyat, Jinoyat-protses- 
sual kodeksi va M a’muriy javobgarlik to ‘g‘risidagi kodeksiga 
o'zgartish va qo‘shimchalar kiritish to ‘g‘risida»gi qonuni (2001- 
yil 29-avgust).
4. 0 ‘zbekiston Respublikasining «Jinoiy faoliyatdan olingan 
daromadlarni legallashtirishga va terrorizm ni moliyalashtirish- 
ga qarshi kurash to ‘g‘risida»gi qonuni (2004-yil).
Ushbu huquqiy-m e’yoriy hujjatlar orasida 0 ‘zbekiston Res­
publikasining «Terrorizmga qarshi kurash to ‘g‘risida»gi va «Ji­
noiy faoliyatdan olingan darom adlarni legallashtirishga va te r­
rorizmni moliyalashtirishga qarshi kurash to ‘g‘risida»gi qonun- 
lar alohida e’tiborga molik. Chunki, bu qonunlar tufayli 0 ‘zbe- 
kistonda terrorizmga qarshi kurashning normativ, tashkiliy va 
moddiy-texnik asoslari yaratildi. Unga ko‘ra terrorizmni tar- 
g‘ibot qilish, terroristik guruh va tashkilotlarni tuzish ham da 
ularning faoliyati, tayyorlanayotgan yoki amalga oshirilgan ter­
roristik jinoyatlarga oid m a’lum ot va dalillami yashirish taqiq- 
lanadi.
«Terrorizmga qarshi kurash to ‘g‘risida»gi qonunda «terro­
rizm — siyosiy, diniy, mafkuraviy va boshqa m aqsadlarga 
erishish uchun shaxsning hayoti, sog‘lig‘iga xavf tug‘diruvchi, 
m ol-m ulk va boshqa m oddiy obyektlarning yo‘q qilinishi 
(shikastlantirilishi) xavfini keltirib chiqaruvchi ham da davlatni, 
xalqaro tashkilotni, jism oniy yoki yuridik shaxsni b iron-bir 
harakatlar sodir etishga yoki sodir etishdan tiyilishga m ajbur 
q ilishga, x alq aro m u n o sa b a tla rn i m u ra k k a b la sh tirish g a , 
d av latn in g su v e re n ite tin i, h u d u d iy yaxlitligini buzishga, 
xavfsizligiga p utur yetkazishga, qurolli mojarolar chiqarishni 
ko'zlab ig‘vogarliklar qilishga, aholini q o ‘rqitishga, ijtimoiy- 
siyosiy vaziyatni beqarorlashtirishga qaratilgan, 0 ‘zbekiston 
Respublikasining Jinoyat kodeksida javobgarlik nazarda tutilgan 
zo'rlik, zo‘rlik ishlatish yo‘li bilan qo‘rqitish yoki boshqa jinoiy 
qilmishlar» sifatida tavsiflangan1.
Terrorizm ga qarshi kurash dastaw al uni oziqlantiruvchi