Sirdaryo tuman xtв qarashli 25- umumta’lim maktabining boshlang’ich sinf o’qituvchisi

Otlarga qo’shiladigan –ning,-ni,-ga,-da,-dan qo’shimchalari kelishik qo’shimchalaridir. deb o’quvchilar diqqatini «Otlarning kelishiklar bilan qo’llanilishi» jadvaliga qaratish. Jadval videoproektor orqali namoyish etiladi.

№	Kelishik nomlari	So’roqlari	Qo’shimchasi
1.	Bosh kelishik	Kim? nima? qayer?
2.	Qaratqich kelishik	Kimning? nimaning? qayerning?	-ning
3.	Tushum kelishik	Kimni? nimani? Qayerni?	-ni
4.	Jo’nalish kelishik	Kimga? nimaga? qayerga?	-ga
5.	O’rin-payt kelishik	Kimda? nimada? qayerda?	-da
6.	Chiqish kelishik	Kimdan? nimadan? qayerdan?	-dan

Jadvaldan o’quvchilarga kelishik nomlari ,ularning so’roqlari qo’shimchalari haqida tushuncha berish. Kelishik nomlari , so’roqlari va qo’shimchalarni xotirada saqlash va esda qolish maqsadida ,,Klaster’’usulidan foydalanish. 1-guruh:Kitob so’zini 6 ta kelishik bo’yicha turlang. 2-guruh:Kutubxona so’zini 6 ta kelishik bo’yicha turlang. 3-guruh:Mehnat so’zini 6 ta kelishik bo’yicha turlang. 4-guruh:Maktab so’zini 6 ta kelishik bo’yicha turlang. 5-guruh:Vatan so’zini 6 ta kelishik bo’yicha turlang. 6-guruh:Qush so’zini 6 ta kelishik bo’yicha turlang. Siz o’qish darsida Mirtemirning “ Qush tili ”sherini yod olgansiz. Har bir guruh she’rda parchalar o’qiydi.

So’ngra nechta qushlar qatnashganligi sanaladi: 1.Bo’zto’rg’ay 9: Zarg’aldoq 2: Turimtoy10: Bulduruq 3: Qaldirg’och11: Oqqush 4: Sa’va12: Tustovuq 5: Chumchuq13: Burgut 6: Laylak14: Qarchig’ay 7: Chug’urchuq15: Kaklik 8: Ko’k qarg’a16 To’ti 17: Bedana Multfilmlarda qaysi qush o’g’ri, olib qochar, olg’ir ? (- Zag’izg’on) 188-mashq kelishiklarning so’roqlari yordamida otlarni topib, o’zi bog’langan so’z bilan birga ko’chiring.

Zag‘izg‘onning odati, kuzda qiriqtacha yong‘oqni o‘g‘irlaydi, yong‘oqlarni ko‘mib qo‘yadi, yong‘oqlardan yeb bo‘lib, hisobidan adashib qoladi, yerda qolib ketgan, bahorda unib chiqadi. Ko’rgazmadagi otlarga qo’shiladigan qo’shimchalarga yana bir nazar solaylik .Eslab ko’ringchi-ning,-ni,-ga,-da,-dan qo’shimchalari qanday qo’shimchalar deyilar edi?So’z o’zgartiruvchi qo’shimchalar qaysi so’z turkumidagi so’zlarga qo’shilgan ?(ot so’ turkimidagi so’zlarga qo’shilgan.)

IV. Yangi mavzuni mustahkamlash Endi qushlarning nomini ingliz tilida aytishni o’rganamiz: Crow [krov]- qarg’a Magpie [megpiye]- zag’izgon bird [byord] -qush 189-mashq. Berilgan so‘zlardan birikmalar tuzish. Bahor keldi, daraxtning bargi, don to’kdi, uydan ketdi, dalada ishlaydi, maktabdan qaytdi.

Qo’shimchalar

So’z yasovchi qo’shinchalar

So’zlarni o’zaro bog’lovchi qo’shimchalar

Egalik qo’shimchalar

Dam olish daqiqasi

№	Kelishiklar	-	-ning	-ni	-ga	-da	-dan
1	Bosh kelishik
2	Qaratqich kelishik
3	Tushum kelishik
4	Jo’nalish kelishik
5	O’rin-payt kelishik
6	Chiqish kelishik

Guruhlar aro musobaqa.

Charxpalak metodi

Test o’tkazish TEST 1.Qaysi kelishik qo’shimchasi yo’q? A)Qaratqich kelishigi B)Tushum kelishigi D)Bosh kelishigi. 2.Kelishik qo’shimchalari yana qanday qo’shimchalardir? A)so’z yasovchi B)So’z o’zgartiruvchi D)Egalik qo’shimchalar. 3.Chiqish kelishik qo’shimchasini toping. A)-ning B)dan D)-da

4.Qaysi kelishik qo’shimchasiga qo’shimcha qo’shilganda qo’shimchalar o’zgaradi ? A)Qaratqich kelishigi B)Jo’nalish kelishigi D)Bosh kelishigi. 5.Tilda neshta shaxs bor? A)5 ta B)3ta D) 4 ta 6.Qaratgich kelishigining qo’shimchasini toping. A)-ning B)dan D)-da

V. Darsni yakunlash. O’quvchilarni rag’batlantirish. O’quvchilar dars davomida yigib borgan rag’bat kartochkalarini hisoblaydilar. Yig’ilgan rag’bat kartochkalariga qarab guruh bo’yicha va yakka tartibda ballar e’lon qilinadi.G’olib guruh rag’batlantiriladi.

VI. Uyga vazifa.190-mashq. O’quvchilar mashqning sharti bilan tanishtiriladi . Mashqning namunasi doskaga yozib ko’rsatiladi.

Xayr.

E’tiboringiz uchun

Rahmat!

Qushlar – bizning do’stimiz

Kelishiklar