Sintaksis Reja

3. LSQlarning cheklanganligi va nutqiy hosilalarning cheksizligi. Ǵisht qo'lipi bitta, undan chiqqan ǵishtlarning hisobiga etib bўlmaydi. Shuningdek, daylik,[ott. k. Qfe'l] qo'lipi bitta bўlib, undan kitobni oqimoq, qolamni sotmoq kabi so»z birikmalarini ming-minglab hosil qilish mumkin. Bugungi kunda ozbek tilida so»z birikmasi hosil qilishning 18 ta ustuvor qo'lipi aniqlangan (o'g'ilar haqida “So»z birikmasi” faslida bahc yuritiladi). Bu qo'liplardan chiqqan, chiqayotgan va chiqadigan nutqiy so»z birikmalari miqdorini toshavvur ham qilib bўlmaydi. Gap qo'liplari va o'g'ilarning hosilalari ham xuddi shunday

4. LSQlarning majburiyligi va nutqiy hosilalarning ixtiyoriyligi. Ozbek tilida so»zlashuvchi kichiklar nutq yarayonida so»z birikmasi tuzishga ehtiyoj sezar ekan, bunda LSQning yuqorida aytilgan 18 ta turidan foydalanishga majbur. O'g'ilarning LSQlarni ozgartirishga, yangi-yangi LSQlar tuzishga til «qonunchiligi» tomonidan yўl qўyilmaydi. Bittaoq nutqiy so»z birikmasini hosil qilish-qilmaslik, qanday so»zlarni tanlash so»zlovchining ixtiyorida bўlib, xohlasa tuzib, xohlamasa tuzmasligi mumkin.

Qo'lib va nutqiy hosila ozida shevasikaning bitta -biriga nisbatlanuvchi kategoriyalari xossalarini ham aks ettiradi. Buni quyidagicha toshavvur qilish mumkin: