Sinf: IX fan: Jahon tarixi. Mavzu

Ichki va tashqi
ahvol
Yosh turklar inqilobi buyuk davlatlarni tashvishga solib qo’ydi. Ilar Turkiyadagi ichki siyosiy beqarorlikdan foydalanib yanada ko’proq o’ljaga ega bo’lib olishga harakat qilganlar.
1911- yilda Italiya Liviyani bosib olgach, inglizlarga xayrixoh «Hurriyat va birdamlik partiyasi» «Yosh turklar» hukumatini noqobillikda aybladi. Ular 1912- yil 5- avgustda mamlakatda davlat to’ntarishi o’tkazishdi.
Tez orada, Turkiyaning tashqi ahvoli yanada yomonlashdi. 1 va 2- Bolqon uiushlarida Turkiya Bolqondagi ta’siridan deyarli to’la ajraldi. Bu hodisa «Hurriyat va birdamlik» hukumatini og’ir ahvolga solib qo’ydi.
Shunday sharoitda, «Yosh turklar» rahbarlaridan bin Anvarbey boshchiligida 1913- yilning yanvarida isyon ko’tarildi. «Hurriyat va birdamlik» hukumati ag’darildi. Hokimiyat yana «Yosh turklar» qo’liga o’tdi.
Hokimiyat 3 kishidan iborat «Uchlik» deb atalgan guruh (Anvar, Tal’at va Jamol) qo’liga o’tdi. Uchlikka Anvar poshsho rahbarlik qildi. «Uchlik» Germaniya bilan yaqinlashish siyosatini davom ettirdi.
«Uchlik»ning Germaniya bilan yaqinlashishi Germaniyaning Turkiya imperiyasi hududlariga da’vo qilmayotganiigi bilan izohlandi.


Senat (lot) - qadimgi Rimda respublika davrigacha urug’ oqsoqollarining yig’ini.
Yosh turklar – 1889- yilda tashkil etilgan turk burjua pomeshchik partiyasi. «Birlik va taraqqiyot» partiyasi a’zolarining yevropacha nomi.

Germaniya panturk va panislom mafkuralarini o’ziga shior qilib olgan «Uchlik»ni qo’llab-quvvatlay boshladi. Bu mafkura g’oyalari Antanta manfaatlariga zid edi.

Bundan tashqari, 1913- yildan keyin Germaniya Turkiya imperiyasining bo’linishiga qarshi chiqa boshladi. Bunday sharoitda Germaniya «Yosh turklar» ko’z o’ngida Turkiyanig yagona «himoyachisi»ga aylandi. Endi Germaniya Turkiyani ittifoq shartnomasi tuzishga unday boshladi. Va nihoyat, 1914- yilning 2- avgustida maxfiy suratda ittifoq shartnomasi tuzildi. Bu shartnomani imzolash bilan Turkiya hukmron doiralari imperiyani halokatga mahkum etdilar.