Sinf: “A” “B” “V”

Real (ruscha)–haqiqatan ham mavjud bo’lgan; amalga oshadigan; bajarilishi mumkin bo’lgan.


IV. Mustahkamlash. Darslikdagi topshiriqlar, savollar ustida ishlash.
V. Baholash. Darsda faol ishtirok etgan, uyga vazifani a’lo darajada bajargan o’quvchilar baholanadi.
VI. Uyga vazifa. Mavzu yuzasidan 10 ta test tuzish va mavzuni o’qib kelish.
O’quv ishlari bo’yicha direktor o’rinbosari:_________________________

Sinf: 8 - “A” _______________ 8 - “B”________________ 8 - “V”_________________

Darsning mavzusi: 18-&. ROSSIYA IMPERIYASINING TASHKIL TOPISHI

Darsning maqsadi:

Ta'limiy maqsad –o’quvchilarga Rossiya imperiyasining tashkil toppish jarayoni, Pyotr I ning tarixiy xizmati,imperiyaning ichki va tashqi siyosati haqida bilim berish;

Tarbiyaviy maqsad – o’quvchilarning matn ustida va guruhlarda mustaqil ishlash ko’nikmalarini rivojlantirish;

Rivojlantiruvchi maqsad – tarixiy savollarni bajarish orqali o’quvchilarning mustaqil fikrlash qobiliyatini rivojlantirish.

Dars turi: yangi tushuncha, bilim va ko’nikmalarni shakllantiruvchi;

Darsda foydalaniladigan metodlar: an'anaviy, zamonaviy, interfaol metodlar

Darsning jihozi: :”Jahon tarixi” 8-sinf uchun darslik, “Jahon tarixi” 8-sinf uchun metodik qo’llanma, siyosiy xarita, slayd;

I.Tashkiliy qism. a) salomlashish, b) davomat, c) yurtimiz va xorij xabarlarini so’rash.


II. O’tgan mavzuni mustahkamlash. ( uyga vazifa tekshiriladi.)


III.Yangi mavzu: ROSSIYA IMPERIYASINING TASHKIL TOPISHI
XVII asr Rossiya iqtisodiyotining o’ziga xos xususiyati. XVII asrdan Rossiya iqtisodiyotida yangi alomatlar paydo bo’la boshladi. Bu, avvalo, tovarishlab chiqarishning, ya’nibozorda sotish uchun mahsulot ishlab chiqarishning rivojlanishida namoyon bo’ldi.
Shaharhunarmandchiligi yoppasiga may da tovarishlab chiqarishga aylana boshladi. Mamlakat ehtiyoji uchun zarur mehnat qurollari ishlab chiqarishga mo’ljallangan manufakturalar vujudga keldi. Endi hunar–mandlar buyurtmaga ishlashdan bozor uchun ishlashga о’tdilar. Ayni paytda o’zlari hambozordan xomashyo sotib oladigan bo’ldilar. Bu j arayondan qishloq xo’j aligi ham chetda qolmadi. Tirikchilik uchun eng zarur narsa–g’alia hamma yerda tovarga aylandi. Ayrim pomeshchiklar (feodallar) qishloq xo’jalik mahsulotlari savdosi bilan shug’ullana boshladilar. Krepostnoylardan endi obrok mahsulot bilan emas, balki pul bilan ham olina boshlandi. Yuqorida qayd etilgan omillar natural xo’jalik negizlariga zarba bera bordi.
Rossiya tarixida XVII asr shaharlarning rivojlanishi boshlangan asr hamdir. Shaharlartoboramamlakatning savdo–sanoat markazlariga aylana bordi. Ular orasida Novgorod, Yaroslavl, Pskov, Qozon, Nijniy Novgorod va boshqalar ajralib turardi. Eng katta shahar Moskva bo’lib, unda hunarmandcHlikning 250 turi bilan shug’ullanilar edi.
Hunarmandchilikning rivojlanishi mamlakatning rivojlanishiga va bu, о’z navbatida, turli viloyatlar о’rtasida xo’jalik aloqalarining kengayishiga olib keldi. Bu esa, oxir–oqibatda hunarmandlarning bozorga qaramligini oshirdi. XVII asrda Rossiyada manufakturalar ham paydo bo’ldi. Bular birinchi bo’lib qora metallurgiya sohasida paydo bo’lgan manufakturalar edi.
Manufaktura ishlab chiqarishi mehnatunumdorligining o’sishiga olib keldi. Savdogar, davlat, podsho xonadoni va ayrim yirik pomeshchiklar ham manufaktura egalari edilar.
XVII asrda tashqi savdo hamrivojlanaboshladi. Astraxan (Ashtarxon) va Arxangelsk shaharlari mamlakat tashqi savdosida muhim rol о’ynadi.
Boltiq va Qora dengizga chiqish imkoni bo’lmagan Rossiya dengiz savdo flotiga ega emas edi. Shuning uchun ham G’arbiy Yevropa davlatlari bilan savdo–sotiq ishlari Buyuk Britaniya va Gollandiya savdogarlari vositachiligida amalga oshirilardi. Shunga qaramay, davlat Rossiya savdogarlarining manfaatini chet el savdogarlaridan himoya qilishga qaratilgan qator choralarni kо’rdi. Chunonchi, 1667–yilda «Yangi savdo Nizomi» joriy etildi. Unga ko’ra, chet el savdogarlarining rus bozorlarida chakana savdo qilishlari taqiqlandi.
Shu tariqa Rossiya iqtisodiyotida ham asta–sekinlik bilan bo’lsada, yangi–kapitalistik munosabatlar shakllana bordi.
Ichki savdoning rivojlanishi oxir–oqibatda butun Rossiya yagona ichki bozorining tarkib topishiga olib keldi. Biroq Rossiya iqtisodiy taraqqiyotda G’arbiy Yevropa mamlakatlaridan orqada edi. Bunga krepostnoylik tartiblarining tobora mustahkamlanishi asosiy sabab bo’lgan.