Simsiz sensor tarmoqlari, xizmatlari va qo’llanilish soxalari

---

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT 
TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI 
RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI 
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
 
MUSTAQIL 
ISH 
Mavzu
: Simsiz sensor tarmoqlari, xizmatlari va qo’llanilish soxalari. 
Sensor tarmoqlarining qurilish usullari, qo’llaniladigan texnologiyalari 
va protokollari 
Bajardi
: Jumayev Suxrob
 
 
 

Abduvaliyevich 

Guruh
: 072-19 
SAXo‘ 

---

Toshkent 2022 
Reja:
●
Simsiz sensor tarmoqlari, xizmatlari va qo‘llanilish sohalari.
●
Sensor 
tarmoqlarining 
qurilish 
usullari, 
qo‘llaniladigan 
texnologiyalari va protokollari.
●
Sensor tarmoqlarida ma’lumotlarini marshrutlash protokollari va 
MAC adress tushunchasi. 
●
Simsiz sensor tarmoqlariga qo‘yiladigan talablar, axborot 
xavfsizligi va mavjud muammolari
●
Sensor tarmoqlarini qo'llash. Simsiz sensorli tarmoqlar (WSN) 
drayverlari va to'siqlari
●
Xulosa
●
Adabiyotlar

---

Simsiz sensor tarmoqlari. 
Simsiz sensor tarmoqlari, xizmatlari va qo‘llanilish 
sohalari. Sensor tarmoqlarining qurilish usullari, qo‘llaniladigan texnologiyalari va 
protokollari. Sensor tarmoqlarida ma’lumotlarini marshrutlash protokollari va MAC 
adress tushunchasi. 
So’nggi yillarda simsiz sensorli tarmoqlarni samarali loyihalash tadqiqotning 
yetakchi sohasiga aylandi. Sensor biror jismoniy yoki muhit sharoitlaridan kelayotgan 
signallarni aniqlash va ularga javob berish vazifasini bajaradigan qurilmadir. Sensorning 
javob beruvchi signali odatda elektr signal hisoblanadi, o’z navbatida bunday javob 
signallari kontrollerga navbatdagi ishlov berishlar uchun yuboriladi. Simsiz sensor 
tarmog'i radiokanal orqali bir-biriga ulangan ko’plab sensorlar va bajaruvchi qurilmalar 
tarmog’i bo’lib, bunday tarmoq o’z-o’zini tashkillashtiradi.
Bunday tarmoqlar bir nechta metrdan bir necha kilometrgacha bo’lgan sohani 
qamrab oladi mumkin, bunda xabarlar bir tugundan ikkinchisiga manzilga yetgunga 
qadar qayta yuboriladi . Boshqacha aytganda, simsiz sensorli tarmoq simsiz ulanish 
yordamida kuzatuv ostidagi maydondan olingan ma’lumotni yetkaza oladigan qurilmalar 
tarmog'i sifatida aniqlanishi mumkin. 
Sensor tarmog'i
– bu fazoviy taqsimlangan sensor tugunlari tizimi, bir-biri bilan va 
qo'llanilishiga qarab AKT (axborot-kommunikatsiya texnologiyalari) infratuzilmasi bilan 
qabul qilish, qayta ishlash, real sharoitlar to'g'risida ma'lumot berish va kerak bo'lsa, 
bunday ma'lumotlarga javob berishni o’z zimmasiga oladi. Belgilangan "simsiz sensor 
tarmog'i" (WSN – Wireless Sensor Network) (yoki Sensorli aloqa tarmog‘i) simsiz 
tizimlarning yangi sinfini anglatadi, ular tarqatilgan, o'z-o'zidan tashkil topgan va 
avtonom quvvat manbalari bilan jihozlangan miniatyurali elektron qurilmalar 
tarmog'ining alohida elementlarining ishdan chiqishiga chidamlidir. Bunday tarmoqning 
aqlli tugunlari xabarlarni zanjir bo'ylab uzatishga qodir, bu tizimni past o'tkazuvchan 
quvvat bilan ta'minlaydi va shuning uchun tizimning yuqori energiya samaradorligini 
ta'minlaydi.