Simsiz sensor tarmoqlari, xizmatlari va qo’llanilish soxalari

Simsiz sensor tarmoqlari tarixi 1950-yillarda Amerika Qo'shma Shtatlarda 
SOSUS (Sound Surveillance System) tarmog'ining o'rnatilishi bilan boshlangan. 
Sensor tarmog'ining birinchi prototiplaridan biri suv osti kemalarini aniqlash va 
identifikatsiya qilish uchun mo'ljallangan SOSUS hisoblangan. 
●
Simsiz sensor tarmoqlari tarixi 1950-yillarda Amerika Qo'shma Shtatlarda SOSUS 
(Sound Surveillance System) tarmog'ining o'rnatilishi bilan boshlangan. Sensor 
tarmog'ining birinchi prototiplaridan biri suv osti kemalarini aniqlash va identifikatsiya 
qilish uchun mo'ljallangan SOSUS hisoblangan.

---

●
Bunday tarmoqning qamrov maydoni xabarlarni bir tugundan ikkinchisiga o'tkazish 
qobiliyati tufayli bir necha metrdan bir necha kilometrgacha bo'lishi mumkin va tarqatish 
muhitiga (o'rmon, shaharsozlik, suv havzalari) bog'liq. 
●
1990-yillarning o'rtalarida simsiz sensorli tarmoqlar texnologiyalari faol rivojlana 
boshladi, 2000-yillarning boshlarida mikroelektronikaning rivojlanishi bunday 
qurilmalar uchun juda arzon element bazasini ishlab chiqarishga imkon berdi. 2010-
yillarning boshidagi simsiz sensor tarmoqlari asosan ZigBee standartiga asoslangan.
Simsiz sensorli tarmoqlarda ishlatiladigan texnologiyalar: Bluetooth, IEEE 802.11 
a/b/g, IEEE 802.15.4, IEEE 802.15.3
Minglab tugunlardan iborat yirik tarmoqlarni yaratish uchun bir qancha 
topologiyalarning turli kombinatsiyalaridan foydalaniladi. 
Tugunlar turlari: 
shlyuz
- dastur va 
sensorlar o'rtasidagi interfeys; 
marshrutizatorlar
- tarmoq qamrovini kengaytirish uchun ishlatiladi; 
terminal 
qurilmasi 
- sensorlarga ulanish uchun jismoniy interfeys; 
sensor / aktuator 
- atrof-
muhitdagi o'zgarishlarni aniqlaydigan va ma'lumotlarni tarmoqqa uzatuvchi qurilma.
WSNdagi sensor tugun to'rtta asosiy komponentdan iborat: quvvat manbai, sensor, 
ishlov berish bloki va aloqa tizimi.
Simsiz sensor tarmog'i simsiz tarmoq bo’lib, tayanch stantsiyalar va ko’plab 
tugunlardan iborat. Ushbu tarmoqlar jismoniy yoki atrof-muhit sharoitlarini tovush, 
bosim, harorat yordamida kuzatib borish uchun foydalaniladi va birgalikda tarmoq 
ichidagi ma’lumotlarni tarmoq orqali asosiy manzilga yetkazadi.