Ўсимликлар физиологияси фанига кириш. ҲУжайра физиологияси

Ўсишга ташқи ва ички омилларнинг таъсири

• Ўсимликлар нормал ўсиши учун ёруғлик етарли, ҳарорат меъёрида, сув, кислород ва озиқ моддалар бўлиши шарт. Физиологик жараёнлар қатор омилларга боғлиқ бўлиб, ўсишга ҳар бир омилнинг алоҳида таъсирини ўрганиш мураккабдир.
• Ҳарорат. Ўсимликларнинг ўсиши катта ҳарорат оралиғида бўлиб, аммо кўпгина гуллайдиган ўсимликлар ҳарорат 500С дан ошганда нобуд бўлади (Ўзбекистон шароитида). Ҳарорат минимуми деб, ўсимликларнинг ўса бошлаш ҳароратига айтилади. Ҳароратнинг кўтарилиши билан ўсиш ҳам тезлашиб, мақбул ҳароратга ўтганда, ўсиш интенсивлиги нормал кўрсаткичга етади. Кейин ҳароратнинг кўтарилиши билан ўсиш секинлашади ва юқори ҳароратда тўхтайди.
• Бу ҳолатлар ҳар хил ўсимликларда турлича бўлади. Жанубий ўлкалардаги ўсимликларда паст ва баланд ҳарорат нуқталари юқорироқ, шимолий минтақалардаги ўсимликларда анча паст бўлади. Бу ҳароратлар нафақат ҳар хил ўсимликларда турлича бўлади, балки ўсимликларнинг ҳар хил органларида ҳам бир хил эмас. Илдизларнинг ўсиши ер устки қисмига нисбатан анча паст ҳароратда амалга ошади

Уруғларнинг ўсишида ҳарорат чегараси

Уруғлар	Ҳарорат
	Паст	мақбул	юқори
Буғдой	0-5	25-31	31-37
Маккажўхори	5-10	37-44	44-50
Кунгабоқар	5-10	31-37	37-44
Қовун, тарвуз	15-18	31-37	44-50