Sig’im datchiklari va ularning qo’llanilishi Reja

Sig’im datchiklari va ularning qo’llanilishi


Reja:

1. 
   Sig’im datchiklari va ularning qo’llanish sohalari
   
2. 
   Induktiv va transformator datchiklari
   
3. 
   Magnitoelastik datchiklar va Хoll elementi
   

Sig’im datchiklari va ularning qo’llanish sohalari
Sig’im datchiklarida xilma-xil kirish kattaliklarni (chiziqli va burchak xarakatlarni, mexanik kuchlanish, satx va kabilar) sig’im o’zgarilishiga aylantiriladi. Amalda sig’im datchiklari kondensatorlardan yasaladi. O’lchaydigan kattaliklariga qarab sig’im datchiklari (2.10-rasm) yuzasi o’zgaruvchan, oraliq masofasi o’zgaruvchan va dielektrik singdiruvchanligi o’zgaruvchan turlariga bo’linadi.

2.10- rasm. Sig’im datchiklarining turlari.
Тekis kondensatorning sig’imi quyidagi tenglama orqali ifodalanadi:
C=₀S/, (2.13)
bu yerda: ₀=8,8510^-12 F/m - vakuumning dielektrik singdiruvchanligi; -kondensatorning plastinalararo muhitining dielektrik singdiruvchanligi; S - plastinalarning yuzasi; - plastinalararo masofa.
Oraliq masofasi o’zgaruvchan datchiklar (2.10, a-rasm) 0,1...0,01 mkm aniqliqda chiziqli xarakatlarni, yuzasi o’zgaruvchan datchiklar (2.10, v-rasm) chiziqli va burchak xarakatlarni nazoratida va dielektrik singdiruvchanligi o’zgaruvchan (2.10, s - rasm) namlik, sath, kimyoviy tarkib kabi kattaliklarni o’lchashda qo’llaniladi. O’lchash aniqligini va sezgirligini oshirish maqsadida sig’im datchiklari ko’priksimon sxemalarga ulanadi. Yuqorida ko’rib chiqilgan prinsip asosida sig’im manometrlari ishlaydi.
O’lchash aniqligini va sezgirligini oshirish maqsadida sig’im datchiklari ko’priksimon sxemalarga ulanadi. Yuqorida ko’rib chiqilgan prinsip asosida sig’im manometrlari ishlaydi. (2.11-rasm).
O’lchanayotgan bosim asbobga quvur 1 orqali uzatilib, membrana 2 orqali qabul qilinadi. Membrana o’z navbatida plastina 3 bilan kondensatorni hosil qiladi. Kondensator sxemaga klemma 4 lar yordamida ulanadi. Bosim ta’sirida membrana egilib plastinaga yaqinlashadi va kondensatorning sig’imini o’zgartiradi. Shunday qilib kondensator sig’imi o’lchanayotgan bosimga proporsionaldir.

2.11-rasm. Sig’im manometrining sxemasi.
Sig’im datchiklarining afzalliklari: soddaligi, ixchamligi, arzonligi va kichik inersionligi. Kamchiliklari: chiqish signalining quvvati pastligi, o’lchov natijalari atrof muhit ko’rsatkichlariga bog’liqligi, ulaydigan simlar va qurilma metall qismlarning sig’imlari turlicha ta’sir qilib, detallarning o’zaro joylashishiga bog’liq.

Ko’mir datchiklarining ish prinsipi, o’zining ichki elektr qarshiligi keltirilgan kuchlar ta’sirida o’zgarishiga asoslangan. Bu turdagi eng sodda datchik (2.4.-rasm, a) grafit disklardan yig’ilgan ko’mir ustindan iborat. Disklar orasiga esa kontaktli shaybalar o’rnatilgan. Ko’mir ustunning qarshiligi grafit disklarning kichik qarshiligi va disk-shayba o’tishi asosiy qarshiliklar yig’indisiga teng. Disk-shayba o’tishning qarshiligi esa o’z navbatida disk va shaybalar zichligiga, ya’ni bosish kuchiga bog’liq.

Ko’mir datchigining qarshiligi:
a
R= Ro+ ------ (2.6)
F
ikkilamchi asbobdagi tok esa:
U_ct
I_o’zg= ------------ (2.7)
R_o’zg+R₀+a/F

bu yerda, R_o’zg+ R_o - kontakt qarshiligi, Om;

a - kontaktning o’zgarmas koeffitsiyenti, OmN;
F - kuch, H;
R₀- asbob qarshiligi, Om.
Ko’mir datchikning sezgirligi (Om/H)
dR
Kq= ------- = a/F² (2.8)
dF