Sifat menejmenti va maxsulotlar xavfsizligi

2.2. AMALIY MAShG‘ULOTLARNI BAJARIShGA USLUBIY KO‘RSATMALAR


Amaliy ish №1 STANDARTLAShTIRIShNING QISQAChA TARIXI


Standartlashtirish va ularga javob beriladigan savollarning maqsadi

Bu tadqiqot unda standartlarga muhtoj bo‘lgan tashkilotlar va standartlashtirish xizmatlarini taklif qiladigan tashkilotlar bosh akterlar (harakat qatnashchilari) bo‘lib hisoblanadigan jarayonga taalluqli bo‘ladi. Keyingilariga rasmiy milliy standartlashtirish tashkilotlari tomonidan chegaralashlar qo‘yiladi (hatto, xuddi NSOs ning qisqartirib yuborilganligi kabi). Bu tadqiqotning maqsadlari quyidagicha ifodalanishi mumkin:

1. Umuman standartlashtirish hodisasining tabiatini ko‘proq ochib berish;
2. Milliy standartlashtirish tashkilotlarining rolini ko‘proq ochib berish;
3.Standartlashtirishga muhtoj bo‘lgan harakat qatnashchilariga amaliy yordam ko‘rsatish uchun asoslarni shakllantirish;
4. Milliy standartlashtirish tashkilotlariga amaliy yordam ko‘rsatish uchun asoslarni shakllantirish.
NSOs to‘g‘risida xulosalar qilish holatiga ega bo‘lish uchun standartlarni rivojlantiradigan boshqa tashkilotlarni (SDOs) o‘rganib chiqish zarur bo‘ladi.
5.1 rasmda tasvirlangan sxema standartlashtirish bo‘yicha xizmatlar ularga yo‘naltirilgan jarayonlarni eng sodda ko‘rinishda tasvirlaydi. Uning sodda bo‘lishi uchun teskari bog‘lanish tushirib qoldirilgan³⁶.

4.1 rasm. Standartlashtirish bo‘yicha xizmatlar yo‘naltirilgan jarayonlar.

Standartga muhtoj bo‘lgan harakat qatnashchilari (akterlar) ko‘pincha standartlashtirishni osonlashtiradigan SDO yoki NSO kabi uchinchi shaxsning xizmatlaridan foydalanadilar. Bu tadqiqotda javob beriladigan asosiy savollar quyidagilardir:

Milliy standartlashtirish tashkilotlari standartlashtirishni yengillashtirish uchun harakat qatnashchilariga qanday xizmatlarni taklif qilishi lozim?
Bu savolga bugungi kundagi amaldagi amaliyotni, harakat qatnashchilarini, ularning ehtiyojlari va istaklarini hisobga olgan holda javob berish lozim bo‘ladi. Shu sababli unga quyidagi savollar qo‘shimcha qilinishi mumkin:
1. Qanday tomonlar standartlashtirishdan manfaatdor bo‘ladi va standartlashtirish ularga nima beradi?
2. Standartlashtirish qanday amalga oshiriladi?
3. Harakat qatnashchilariga standartlashtirishni yengillashtirishda NSOs qanday rol o‘ynaydi?
4. NSOs foydalanuvchilarning ehtiyojlarini qanday darajada qanoatlantiradi?
5. NSOs qanday qilib ishni yaxshilashi mumkin (ularda qilinayotgan joriy ishlarni yetarli emas deb hisoblash bilan)?
Bu savollarga bitta ham javob bo‘lmasligini ham kutish mumkin. Mamlakatda bozorning standartlashtirish xizmatlariga bo‘lgan ehtiyoji, masalan, quyidagilarga bog‘liq holda farq qilishi mumkin:
- mamlakatning o‘lchami va iqtisodiy potensiali;
- bosh savdo-sotiq tarmoqlari;
- biznes-madaniyat;
- siyosiy madaniyat;
- mamlakat rivojining umumiy darajasi.
Shu farqlar tufayli, garchi umumiy elementlarni kutish mumkin bo‘lsada, umumiy javoblarni berib bo‘lmaydi.
Mamlakatda amaldagi SDOs o‘zlarining taklif qiladigan xizmatlari va o‘zaro munosabatlari bilan NSOs dan, masalan, quyidagilar bo‘yicha farq qiladi:
- o‘lcham: 1 - 800 xodimlar;
- yuridik struktura: xususiy tashkilot yoki hukumat byurosi;
- mahsulot yoki xizmatlar portfeli: standartlarni ishlab chiqishning nisbiy ulushi, standartlarni sotishning nisbiy ulushi, informatsion xizmatlar va boshqa harakatlarning (agar mavjud bo‘lsa) nisbiy ulushi.
Shu sababli 4 va 5 savollarga bir qiymatli javob berib bo‘lmaydi, biroq umumiy elementlar qidirib ko‘riladi.