Sifat menejmenti va maxsulotlar xavfsizligi

5.2.3 Agregatlashtirish usuli

Agregatlashtirish – geometrik va funksional o‘zaro almashuvchanlik asosida turli buyumlarni yaratishda ko‘p marta ishlatiluvchi, alohida, standart, birxillashgan buyumlardan iborat mashinalarni, asboblarni va jihozlarni yaratish hamda ishlatish usuli hisoblanadi.
Agregat (lotincha aggrego – birikaman, birikish ma’nosini anglatib) texnikada alohida vazifani mustaqil bajaruvchi, to‘liq o‘zaro almashinuvchanlikni o‘zidan namoyon etuvchi (mashina kompleksi) unifikatsiyalangan mashinalar uzellarini yaxlitlashdir. Masalan, A tavsiflari: elektrodvigatellar, reduktorlar, nasoslar va boshqalar. Ba’zan “A” atamasi ikkita qurilma yoki undan ortiq mashinalarni belgilash uchun xizmat qiladi.
Agregatlashtirish mashina va jihozlarni ishlash sohalarini kengaytiradi, ishlash muddatini uzaytiradi, ulardan foydalanishni osonlashtiradi.
Agregatlash – mashinalar, jihozlarni o‘zaro almashinuvchi agregatlardan tuzish usuli.
Agregat – mashinaning (mashinalar, jihozlar majmuining) to‘liq o‘zaro almashinuvchanlikka ega bo‘lgan, ayrim funksiyalarni mustaqil bajaradigan yirik birxillashtirilgan usuli (yoki – ikki yoki bir necha har xil mashinalarning umumiy ishi uchun birikma).
Agregatlashtirishning yana bir muhim xususiyatlaridan biri – asosiy turlarni modifikatsiyalanishi hisobiga mashina va jihozlarning nomenklaturasining ko‘payishidir. Bundan tashqari, agregatlashtirilgan jihozlar konstruktiv qaytaruvchanlikka ega bo‘ladi. Bu esa standart agregat va bo‘laklarni ishlab chiqarish ob’ektlarining konstruksiyalarini o‘zgartirishda va joiz bo‘lganda yangi turdagi mahsulotlarga o‘tishdagi moslashuvlarda takror ishlatish imkoniyatlarini yaratadi.
Agregatlashtirish prinsipi birxillashgan elektron bloklar, o‘lchash o‘zgartgichlari va elementlaridan tashkil topgan tekshiruv o‘lchash asboblarini yaratishda keng qo‘llaniladi.
Ma’lumki, bir necha o‘n yillar muqaddam ishlab chiqarilgan, elektron lampalarda ishlovchi, ikki-uch xonali uylarning o‘lchamidek bo‘lgan dastlabki EHM larni ko‘rmagan bo‘lsangiz kerak. Birxillashtirish va agregatlashtirishni qo‘llash natijasida ularning o‘lchami keskin kichraydi. Yangi elektron texnologiyalarning rivojidan keyin esa hozirgi siz foydalanadigan o‘lchamlarga ega bo‘ldi. Agar kompyuteringizning disk yurituvchi qurilmasi ishdan chiqqan bo‘lsa, o‘rniga bemalol boshqasini o‘rnatishingiz mumkin. Kompyuterning ichida hech qanday radio-montaj ishlari qilish shart emas. O‘rnatish joylari ham yangisinikiga mos keladi.
Bu narsalar oddiydek tuyuladi. Lekin buning tagida qanchalar katta mehnat, izlanishlar, tajribalar yotganini ko‘z oldiga keltirish qiyin.
Avtomatik ishlab chiqarish va agregatli stanoklarni yaratish bo‘yicha yig‘ilgan stanoklarsozlik ishlar tajribasi qurilma konsruksiyasining ko‘plab elementlarini standartlashtirish qamrab olganligini tasdiqlash imkonini beradi. Stanok ishlab chiqaruvchi zavodlar ishlab chiqargan stanoklardan iste’molchi-zavodlar standartli va unifikatsiyalashgan elementlardan foydalanib, ko‘plab avtomatlashtirilgan stanoklar va avtomatik ishlab chiqarish yaratishgan (12.8, 12.9, 12.10-rasmlar).
Standart elementlardan agregatli stanoklarning muhim afzalligi ularni tezlik bilan qayta komponovkalash imkoniyati bo‘lib hisoblanadi. Ishlab chiqarish ob’ekti smenasida xuddi shunday standart elementlardan stanoklar tekshirib ko‘riladi va stanoklarning yangi komponovkasi yig‘iladi.

Мослашиш

Қайта ишланадиган

буюм

Мослашиш

Мослашиш

Юклаш
баланлиги

Юклаш
баланлиги

Ойнагача стол
баланлиги

Ойнагача стол
баланлиги

Ойнагача стол
баланлиги

Юклаш
баланлиги

1 – to‘g‘ri chiziqli kuch uzatish stoli; 2 – pinol bilan harakatlanuvchi kus golovkasi;

3 – burilishni bo‘luvchi stol; 4 – arkali stoyka; 5 – to‘g‘ri qo‘yuvchi plita; 6 – aylani stanina; 7 – bir tomonlama stanina; 8 – stoyka; 9 – burchak qo‘yuvchi plita; 10 – ikki tomonlama stanina; 11 – ko‘p shpindelli uchlik.