Сифат менежменти маърузалар матни

26-расм. Эталонлар классификацияси 
 
Расмда эталонлар классификацияси келтирилган бўлиб барча 
эталонлар фақат давлат эталонлари бўлиб хизмат қилади. Бирламчи 
эталон давлат эталони бўлиб хисобланади ва юқори аниқликликдаги 
натижаларга асосланган. Иккиламчи эталон ташкилот ва корхоналар 
учун назорат эталони бўлиб хизмат қилади. Таққослаш эталонлари 
махсулотларни эталон билан таққослаш лозим бўлса дастлабки 
эталонни келитириш, ташиш каби муаммолари бўлган вақтда 
ишлатилади. 
Ишчи эталонлар зарурият туғилган холда 1 – 2 – 3 – 4 – 
разрядларга ажратилади. Ишчи эталонлар бевосита ишлаб чиқариш 
корхоналарида ва махсус лабораторияларида ўрнатилган бўлиши 
мумкин. Ўлчовнинг аниқлик даражаси дастлабки эталондан фарқ 
қилмаслиги таъминланади.
Ўзбекистон Республикасида Халқаро ўлчамлар тизими (СИ)нинг 
физик ўлчам бирликларини белгиланган тартибда қўллашга йўл 
қўйилади. Физик ўлчам бирликларининг номи, белгиси, уларни ѐзиш 
ва қўллаш қоидалари "Ўзстандарт"нинг тақдимномасига биноан 
Бирламчи давлат эталони 
Иккиламчи эталон 
1 - разряд 
Таққослаш эталони 
Ишчи эталонлар 
2 - разряд 
3 - разряд 
4 - разряд 

---

148 
Ўзбекистон 
Республикаси 
Вазирлар 
Маҳкамаси 
томонидан 
тасдиқланади. 
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси Халқаро ўлчамлар 
тизимига киритилмаган ўлчамларни қўллашга рухсат бериши мумкин.
Ташқи савдо фаолиятини амалга ошириш чоғида контракт 
шартларига мувофиқ физик ўлчамларнинг ўзга бирликлари ҳам 
ишлатилиши мумкин.
Физик ўлчамларнинг бирликлари эталонлар воситасида сақланади 
ва қайта тайѐрланади.
Эталонларни яратиш, тасдиқлаш, сақлаш ва қўллаш тартибини 
"Ўзстандарт" белгилайди.
Фойдаланишда бўлган ўлчов воситалари ўлчов натижаларининг 
қонунлаштирилган бирликларда белгилаб қўйилган аниқликда 
бўлишини таъминлаши ва қўллаш шартларига мос келиши лозим.
Техника воситаларини ўлчов воситаларига мансуб деб топиш 
мезонини "Ўзстандарт" белгилайди.
Ўлчовларни бажариш услубиѐтлари ўлчов натижаларининг 
хатоликларини баҳолашни ўз ичига олиши ва ўлчов ўтказишнинг 
мавжуд шароитларида белгилаб қўйилган аниқликни таъминлаши 
лозим. Ўлчовлар белгиланган тартибда аттестация қилинган 
ўлчовларнинг бажарилиш услубиѐтларига мувофиқ ҳолда амалга 
оширилиши лозим.
Ўлчовларни бажариш услубиѐтларини ишлаб чиқиш ва метрологик 
аттестация қилиш тартибини "Ўзстандарт" белгилайди.