Shuningdek, 0 ‘zbekistonda fizika va texnikaning taraqqiyoti

P = P 0 +  Pt  + A P-

413

---

G idrostatik  b osim  

p t = p j h

  ga,  q o 'sh im e h a   b o sim   esa,  Laplas

formulasiga ko'ra,  Ap  =  j~  ga teng ekanligini e’tiborga olsak,

P  = P 0 + P*8h + Y

 

*  (a)

bo'ladi, bu yerda ps— suvning zichligi, c — suvning sirt taranglik koeffitsienti. 

Mendeleyev—Klapeyron tenglamasiga ko‘ra, pufak ichidagi havoning bosimi

m  RT 

R T

^ - 7 T =P‘ T

 

(b)

ga  teng  bo‘ladi,  bu  yerda  рл  —  havoning  zichligi,  ц— havoning  molyar 

massasi.  (a) va (b) ifodalami tenglashtirsak,

, 

4cT 

RT  U  A 

l  _  

1

 

f 

R T

  „ 

4 o '

Po

  + 

P ,&  + ~d

  =  P* 

'

  bundan 

”   

Hisoblash:

>

 N

A = 

1

103

  ^-9,8™ 

m 

s

. 

8,3  10-3—

-293K 

N  4-7,310  2 ^

2 

kg 

mo I K   ____._M05— __________—

m 

2910-3—^ — 

^  

1*5-10  m

V 

mo‘l

= 4,94 m.

3- 

masala. 

Barometrik  nayehaning  ichki  diametri  0,75  sm  ga  teng. 

Atmosfera bosimi simob ustunining balandligi orqali aniqlanganda qanday 

tuzatma kiritish kerak? Simobni to ia ho'llamovchi suyuqliq deb hisoblang.

„  r  N

Berilgan: d=  0,75  sm  —  7,5  • 10  -  m,  0  —  180  , о  —  0,5  ^  •

Topish  kerak:  Дp  —  1

Yechilishi. Nayehadagi simob sirti yassi bo'lganda edi, atmosfera bosimi 

h balandlikli simob ustunining bosimigateng bo'lar edi.  Lekin, masalaning 

shartiga  ko'ra,  simob  to‘la  ho‘llamovchi  suyuqlik  bo'lgani  tufayli,  sirti 

egrilanib sferik shaklni oladi, qo'shimcha bosim vujudga keladi va bu bosim 

simob sathini  pasaytirishga  intiladi.  Bunda sferik sirtning  egrilik  radiusi 

nayehaning radiusiga teng bo'ladi. Shuning uchun atmosfera bosimini to'g'ri 

o'lchash uchun