Shoyusupova nargiza turgunovna xolmurodov salimbek eshbekovich mehnat sotsiologiya

Ikkinchidan
, bu yashirin ishsizlikning to‘liq bo‘lmagan ish 
vaqti, ta’minot saqlanmagan ta’tillar shaklida ko‘payishidir. Rasman ish 
bilan band bo‘lgan bunday ishchilar hech qaerda ishsizlar sifatida 
ro‘yxatga olinmaydi, ular garchi mohiyatiga ko‘ra sezilarli darajada ishsiz 
bo‘lsalar-da, rasman boshqa ish joyini qidirmaydilar. Qoidaga ko‘ra, 
qisman ish bilan band bo‘lganlar ikkinchi marta ish bilan bandlik yoki
o‘z-o‘zini ish bilan band qilish deb atalmish aholini ish bilan bandligiga 
ega bo‘ladilar. 
• 
Uchinchidan
, ishsizlikning kuchli o‘sishi, ayniqsa, keskin 
iqtisodiy o‘zgartirishlardan keyingi dastlabki yillarda mehnat bozoridagi 
taklif kamayganligi tufayli ko‘zga tashlanmaydi. Qo‘llanilgan muddatidan 
oldin pensiyaga chiqarish, uy xo‘jaligida ish bilan band bo‘lganlar sonini k
o‘paytirish (asosan, ayollar), yakka tartibdagi mehnat faoliyatining keng 

---

110 
tarqalishi – bu iqtisodiyot yashirin sektorining rivojlanishini jadallashtiradi 
– bularning hammasi bozordagi ishchi kuchi taklifini kamaytirdi. 
Aholini ish bilan bandlik dinamikasi, YaIM bilan ishsizlik
o‘rtasidagi bevosita aloqaning tasdiqlanmasligi dastlabki qarashda 
mantiqqa zid hodisadir. Ikki dalil kishini hayratga soladi: birinchidan, 
ishsizlikni YaIMning o‘sishiga qiyoslash ilgarilovchi qisqarishi; 
ikkinchidan, ish bilan bandlikning kamayishi bilan birga ishsizlikning 
qisqarishi.
Fikrimizcha, bu hodisalarni faqat statistik xatoliklar va ishsizlik 
maqomini berish shartlarining qattiqlashuvi bilan izohlab bo‘lmaydi. K
o‘rinishidan yaxshi bo‘lgan iqtisodiy o‘sish ko‘rsatkichlarida ish bilan 
bandlikning kamayishini ikki sabab bilan izohlash mumkin. 
Birinchidan
, 
yashirin ishsizlikning yuqori darajasi saqlanganligi, u o‘z potentsialini 
hatto ayrim barqarorlik sharoitlarida ham ochiq bozorga chiqarib turadi.