Shoyusupova nargiza turgunovna xolmurodov salimbek eshbekovich mehnat sotsiologiya

9.2. Personalni ijtimoiy-psixologik jihatdan 
boshqarishning nazariy muammolari 
Industrial psixologiya kontseptsiyasining yaratilishi ham mehnatni 
tashkil etishning teylorcha andozasini ishlab chiqish davriga to‘g‘ri keladi. 
Bu yo‘nalish asoschisi 
Gugo Myunstererg 
(1863—1916)dir. Uning 
«Biznes psixologiyasi», «Psixologiya va industrial samaradorlik» kitoblari 
birinchi marta xodimlarni boshqarishning psixologik jihatlariga daxldor b
o‘ldi, ishga qabul qilishda, kadrlarni tayyorlashda va ishlab chiqarish 
samaradorligini oshirish sohasidagi tashkiliy tadbirlarda testlashtirish 
ahamiyatini bayon qilib berdi. Amerika Qo‘shma Shtatlarida psixologiya 
korporatsiyasining tashkil etilishi (1918- yil) personal bilan ishlash 
amaliyotida boshqa psixologiya usullardan keng foydalanishga asos 
yaratdi.
Gugo Myunsterberg asosiy tamoyillarni ifodalab bergan bo‘lib, 
ularga muvofiq rahbarlik lavozimlariga xodimlarni tanlab olish kerak 
bo‘ladi, dedi. U o‘z fikriga ko‘ra biznesga uch eng dolzarb masalani 
qo‘ygan bo‘lib, ular quyidagichadir: intellektual sifatdagi ishlarni bajarish 

---

124 
uchun eng mos keladigan kishilarni qanday qilib izlab topish kerak 
(kadrlarni ilmiy tanlash); qanday psixologik sharoitda har bir xodimdan 
eng yaxshi natijalar kutish mumkin; bu masalalar ular tomonidan qanday 
ishlab chiqilgan, turli ishlarga bo‘lgan qobiliyatlarni aniqlash uchun testlar 
qanday tuzib chiqilgan. Myunstenberg «psixotexnika» asoschisi bo‘lib, bu 
50-yillarda «amaliy psixologiya» deb atalgan edi.
XX asrning o‘ttizinchi yillari boshlaridan e’tiboran personalni 
boshqarishning zamonaviy bosqichi boshlandi, u insonning ishlab 
chiqarishdagi xulq-atvorini o‘rganishni, davlat tomonidan personal bilan 
ishlash sohasini boshqarishni nazarda tutar edi. Insoniy munosabatlar 
nazariyasining eng yorqin namoyandalariga E.Meyo, F. Rotlisberger, K. 
Anjeris, R. Likart, R. Bleyk va boshqalar kiradi. Inson resurslari 
nazariyasining mualliflari — A.Maslou, F.Xertsberg, D.Makgregor va 
boshqalar edi.
Bunday boshlanishga