Shomaksudova, M. Israil \ oav da yozma matn. Nutq va munozara

vatan  (tor m a’noda:  “kishi tug'ilib o'sgan shahar,  qishloq”).  Turdosh otdan  atoqli 
otga o'tish ham ma’noni torayishiga misol bo'Iadi. Masalan, lola (o'simlik) -  Lola 
(ism).
So'zlaming  shakl  va  ma’no  munosabatiga  ko'ra  turlariga  leksik 
sinonomiya,  leksik  antonomiya,  leksik  omonomiya,  leksik paronomiya hodisalari 
kiradi.  Leksik  sinonomiya  leksemalarning  bir  xil  ma’no  anglatishiga  ko'ra 
guruhlanishidir.  yelka,  kift,  o ‘miz;  in,  uya,  oshyon;  nur shu’la, y o g ‘du,  ziyo  va 
boshqalar.
Sinonimlar nutqda muhim  uslubiy  vosita sanaladi:  ular nutqnirlg  ravon va 
ta’sirli bo'lishini, fikming aniq va obrazli chiqishini ta’minlaydi.
Leksik  antonomiya leksemalarning bir-biriga  zid ma’no  anglatishi  asosida 
guruhlanishidir:  katta  va  kichik,  qalin  va  yupqa  kabi.  Antonomiya  hodisasi, 
asosan,  bir  so'z  turkumi  leksemalari  doirasida  yuz  beradi.  Leksik  antonimlar 
muhim  uslubiy  vositalardir.  Ular  matnda  qarshilantirish  (antiteza)  vositasi  rolini 
bajaradi,  shu  orqali  hodisa  va  holatlardagi  qarama-qarshiliklami,  ayrim  obraz  va 
personajlaming ichki dunyosidagi addiyatlarning badiiy talqinmi ta’minlaydi.
Tinglar edim betinim
Uzun tunlar yotib jim.
25

---

Seza olardim kuchin,
К о‘pi yolg'on, ко‘pi chin. 
(H.O.)
Antonimlar maqol  va  matal janrlarida ham  muhim  uslubiy vosita  sanaladi 
-   hayotiy  tajriba  umumlashmalarini  maqol  va  matallar  tiliga  xos  uslubda 
ta’sirchan ifodalash imkonini yaratadi: