Shohjahon normurodov

Ko‘chirma gapli qo‘shma gaplar doimo ikki qismdan – muallif gapi va ko‘chirma gapdan tashkil topadi.
TOPSHIRIQ-4. Muallif gapi va ko‘chirma gapni, ularning joylashish o‘rnini aniqlang. Tinish belgilarining qo‘yilishiga e’tibor bering.
1. «Rahmat, ona qizim», – dedi muharrir mehri tovlanib. (Murod Muhammad Do‘st) 2. «Ke, picha dam ol, chirog‘im, toza charchabsan», – dedi bobom. (Oybek) 3. Kampir oyoq ostida o‘sgan o‘tdan yulib, kiyik tomon yura boshladi: «Ma, jonivor, ma!» (Said Ahmad) 4. «Shoshmang, Ahmadjon», – dedi yigit. (Abdulla Qahhor) 5. Xalil bobo nevarasiga girgitton bo‘lib: «Hoy bolam, senga nima bo‘ldi? A? Nima qildi, toychog‘im-a?», – der edi. (A. Muqimov) 6. «Zab yigit ekansiz-da, Tursunalijon. Barakalla, barakalla», – dedi u. (A. Muqimov)
KO‘CHIRMA GAPLI QO‘SHMA GAPLARDA TINISH
BELGILARINING QO‘LLANISHI
Muallif gapi (M) va ko‘chirma gap (K) bir-biriga nisbatan turlicha joylashishi mumkin, bunda tinish belgilari quyidagicha ishlatiladi:
1) M: «K» Ustoz aytdi: «Kamtarlik insonning hayotining bebaho nuri».
M: «K?» Donodan so‘radilar: «Ey donishmand, kishi uchun eng yaxshi narsa nima?»
M: «K!» Hakim unga e’tiroz bildirdi: «Yo‘q, sen hali so‘z so‘zlaganing yo‘q!»
2) M: «K», – m. Saodat: «Biz ham astoydil mehnat qildik», – dedi.
M: «K?» – m. O‘qituvchimiz: «Sen qaysi badiiy asarlarni o‘qib chiqqansan?» – deb so‘radi.
M: «K!» – m. Ustoz: «Karam sohibi bo‘lgan odam va’da qildimi, va’dasiga vafo qilmog‘I lozim!» – dedi.
3) «K», – m. «Biz yagona daraxtning butoqlaridek bir butun bo‘lgan taqdirimizdagina kuch-qudrat kasb etamiz», – dedi O‘zbekiston xalq shoirasi Halima Xudoyberdiyeva.
«K?» – m. «Qachon darsga kelasan?» – dedi ustoz.
«K!» – m. «Oh, tabiat bunchalar go‘zal!» – dedi Gulnor.
4) «K, – m, – k». «Hunari va odobi bo‘lmagan kishidan, – deydi Mahmud Koshg‘ariy, – baxt va davlat ketadi».