Shohjahon normurodov

Bosh gapda ifodalangan mazmunning sababi, maqsadi, sharti kabilarni bildirgan ergash gaplar bosh
gapga sabab (chunki, negaki), maqsad (toki), shart (agar, agarda, basharti, mabodo) ergashtiruvchi bog‘lovchilari yordamida bog‘lanadi.
Sabab, maqsad bog‘lovchilari ergash gap boshida qo‘llanadi va ergash gap bosh gapdan so‘ng keladi. Bunday vaqtda yozuvda ergash gap bosh gapdan vergul bilan ajratiladi. Qolipi quydagicha
bo‘ladi: M Kamtar bo‘l, chunki kamtarlik insonni kamolotga boshlaydi.
Shart bog‘lovchilari gap boshida keladi. Ergash gap kesimi shart maylidagi fe’llar bilan ifodalanadi. Bunday ergash gaplar bosh gapdan oldin keladi. Ko‘pincha shart bog‘lovchilari qo‘llanmasa ham, shart mayli shakli qo‘shma gap qismlarini bog‘layveradi. Qolipi quydagicha: Agar -sa, Agar shu topshiriqni bajarmasa, obro‘yi bir pul bo‘ladi. (Olimjon Xoldor)
KO‘MAKCHILI QURILMALAR YORDAMIDA
ERGASHGAN QO‘SHMA GAPLAR
Bosh gapda ifodalangan mazmunning sababini bildiruvchi ergash gaplar bosh gapga shuning uchun, shu
sababli, shu tufayli, shu bois singari ko‘makchili qurilmalar vositasida bog‘lanadi. Ular bosh gap tarkibida keladi. Qolipi quydagicha: ergash gap oldin bosh gapkeyin keladi: M: 1. Uning bunday odati yo‘q edi, shuning uchun yigit hayron bo‘lib, biroz qarab turibdi. (Abdulla Qahhor) 2. Yozi bilan tinimsiz mehnat qildik, shu sababli mo‘l hosil oldik. (Olimjon Xoldor) 3. Ammo shu tobda hordiq chiqarishga fursat yo‘q edi, shu bois tag‘in jiddiy ishga kirishib ketdilar. (O.Yusupov) 4. Saodat ko‘pdan beri ashula aytmagan edi, shuning uchun ham u jaranglagan ovozlarga qo‘shilib ashula aytgisi keldi. (Ibrohim Rahim) 5. O‘zimiz juda cho‘llab kelgan edik, shuning uchun kechirdik. (Abdulla Qodiriy)
DEB SO‘ZI YORDAMIDA ERGASHGAN QO‘SHMA
GAPLAR
Bosh gapda ifodalangan mazmunning maqsadini, sababini bildiruvchi ergash gaplar bosh gapga