Shofirkon maishiy xizmat kasb hunar kolleji «dasturlash asoslari»

type {1-ichki masalani echish}
var {uchun}
procedure {bayon}
(. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . )
label {2-ichki masalani echish }
const {uchun}
var {bayon}
(. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . )
(. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . )
const {N-ichki masalani echish }
type {uchun}
var {bayon}
function


4.3.1. Nishona (metka) lar bayoni. Nishona bo`limi bayonining umumiy ko`rinishi:
label vergul bilan bir-biridan ajratilgan nishonalar
Nishona dasturning ixtiyoriy operatoridan oldin keladi va undan (:) belgi bilan ajratiladi. Nishonalar o`tish (goto) operatori bilan birgalikda ishlatiladi.
4.3.2. Turlar bayoni. Turlar bayonining umumiy ko`rinishi:
type
tur identifikatori = tur bayoni;
Turbo Paskal turlari to`plamini 2 guruhga bo`lish mumkin:

• 
  Standart turlar;
  
• 
  Foydalanuvchi tomonidan aniqlangan turlar.
  

Turbo Paskalning standart turlariga quyidagilar kiradi:

• 
  butun turlar guruhi (Shortint, Integer, Longint, Byte, Word);
  
• 
  haqiqiy turlar guruhi (Single, Real, Double, Extended, Comp);
  
• 
  bulev turlar guruhi (Boolean, ByteBool, WordBool, LongBool);
  
• 
  simvolli tur (Char);
  
• 
  satrli tur (String, Pchar)
  
• 
  ko`rsatkichli tur (Pointer);
  
• 
  matnli tur (Text).
  

ByteBool, WordBool, LongBool va Pcharlar Turbo Paskalning 7-versiyasiga kiritilgan yangi turlardir.
Foydalanuvchi turlari qo`shimcha mavhum (oddiy va tasnifli) turlardir, ularning tavsifini dasturchi o`zi mustaqil aniqlaydi. Bunday turlardan foydalanish dasturiga qo`yilgan masalani oldinroq va aniqroq bayon etishga imkon beradi, kompilyatorga esa sintaksis xatolarni tekshirishda va yana ham samarali mashina kodini hosil qilishda ko`proq axborot etkazadi.
Foydanuvchi turlariga quyidagilar kiradi:

• 
  sanab o`tiladigan turlar;
  
• 
  interval turlar;
  
• 
  ko`rsatkich turlari (standart Pointer turidan boshqa);
  
• 
  tasnifli turlar;
  
• 
  protsedurali turlar.
  

(Turbo Paskal tilida ishlatiladigan barcha turlarning batafsil tavsifini VI va IX boblarda beramiz).
4.3.3. O`zgarmaslar bayoni.
O`zgarmaslar oddiy va turdoshlashtirilgan bo`lishi mumkin .
Oddiy o`zgarmaslar bayonining umumiy ko`rinishi: